|
|
Şemseddin Cüveyni
İlhanlı devlet adamı, düşünür
Hülâgü Han tarafından bazı devlet işlerini yürütmekle görevlendirildi.
Abaka Han (1234-1282), kardeşi Kongurtay ile Şemseddîn Cüveyni'yi 1277'de Anadolu'ya gönderdi. Görevleri Cimri (Alâeddin Siyavuş) ayaklanmasını bastırmak, Moğollara ait mali işleri gözden geçirmek, siyasi istikrarı sağlamaktı. Alâeddin Siyavuş ayaklanmasını bastırdı.
Halkı mağdur eden ağır vergileri kaldırttı, herkesin gücüne göre vergi vermesini istedi. Selçuklular'ın İlhanlılar'a olan borcunu sildi.
Anadolu'daki görevini tamamlayınca yerine oğlu Şerefeddin Hârun'u naib olarak bırakıp Abaka Han'ın yanına döndü. Abaka Han da, devletin resmi
evraklarında Cüveyni'nin mührünün yer almasını emretti.
Abaka'nın yerine geçen ve Müslümanlığı kabul eden Moğol hükümdarı Ahmet Teküder de Cüveyni'ye sahip çıktı, eski görevine devam etmesini sağladı. Cüveyni'nin tavsiyelerine uyarak İlhanlıların en büyük düşmanı olan Mısır Memlükleri'yle dostluk anlaşması yapmak için aralarında devrin bilginlerinden Kutbüddin-i Şîrâzi'nin de bulunduğu bir heyeti Kahire'ye gönderdi. Ancak bir sonuç alınamadı. Memlük Sultanı Kalavun, Ahmet Teküder'in kardeşi Kongurtay'ın Anadolu'da tahribat yaptığını belirterek barış teklifini kabul etmedi.
Argun Han tahta geçince, eski hükümdarın yakın adamlarından biri olduğu için Argun Han tarafından cezalandırılacağı düşüncesiyle Kum'a gitti. Argun Han ise onu affetti, Emîr Buka'nın yanına vezir olarak verdi. Kaynaklara göre, Emir Buka ile adamları, Cüveyni'nin halk tarafından çok sevilmesi ve eski gücünü yeniden kazanabileceği endişesiyle Argun'a, "Abaka'yı onun zehirlediğini" söylediler. Cüveyni bu iddia üzerine hapse atıldı. Ahar kasabası civarında 16 Ekim 1284 tarihinde öldürüldü. Mezarı İran'ın Tebriz kentinin Çerendab bölgesindedir.
Dönemin devlet ve kültür adamlarından biriydi. Vezirlik yaptığı süre içinde adil vergi sistemi uygulayınca halkın sevgisini kazandı.
Toplumun rahat ve huzur içinde yaşaması için gayret gösterdi. Kültür ve sanat adamlarına yakın ilgi gösterdi.
Kaynak: "Şemseddin Cüveyni", Hüdavendigâr Onur, Dokuz Sütun , 06 Aralık 2021
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
