|
|
Türker Acaroğlu
araştırmacı, yazar
Mehmet Türker Acaroğlu
21 Eylül 1915 tarihinde Bulgaristan'ın Razgrad şehrinde doğdu. İlkokul ve rüştiye okullarını Razgrad'da bitirdi. 1930 yılında Sofya'ya gitti. Hemşehrisi Mahmut Necmettin Deliorman'ın yeni harflerle çıkardığı Deliorman gazetesinde mürettiplik ve kâtiplik yapmaya başladı. 1931 yılında Türkiye'nin Sofya elçisi Tevfik Kâmil Koperler aracılığıyla Türkiye'ye göç etti.
Türkiye'ye geldikten sonra Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu’na girdi. 4 yıl bu okulda, iki yıl da Adana Erkek Öğretmen Okulu'nda okudu. 1937 yılında mezun oldu.
İlk öğretmenliği Erzurum'un Hasankale ilçesinin Badicivan köyündedir. Bu okulda bir ders yılı çalıştı. Gazi Eğitim Enstitüsü giriş sınavını kazanarak Ankara'ya geldi. Enstitü'nün Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde okudu. Su bölümü 1940 yılında bitirdi. Ankara Erkek Lisesi'e Türkçe stajyer öğretmen olarak tayin edildi. Bir ay sonra Karaköse Ortaokulu'na nakledildi.
Bir ay sonra Yedeksubay Okulu'nun 14. dönemine katılmak üzere İstanbul'a gitti. 1941 yılında alayına katılmak üzere gittiği Niğde'den alayı ile birlikte Gebze'ye döndü.
İkinci Dünya savaşı uzadıkça, yedek subaylık vazifesi de uzadı. Tezkere aldıktan sonra, 1943 yılı Ocak ayında Sarıkamış Ortaokulu Türkçe öğretmenliğine tayin olundu. Burada müdür yardımcılığı yaptı.
1943-1944 ders yılı başlarında Ankara Dördüncü Ortaokuluna nakledildi. Buradaki öğretmenliği sırasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Hungaroloji Enstitüsü'ne devam etti. 3. sınıfa başladığı sırada, memur olduğu öğrenildi. Memurlar öğretim kurumlarında öğrenci olamadıkları için kaydı silindi.
1946-1947 ders yılında Ankara Üniversitesi'ndeki kütüphanecilik kursuna kaydoldu. Bu kurstan 5 Haziran 1947 tarihinde başarı belgesi aldı. 1947-1948 ders yılında da ihtisas kursunu tamamladı.
1946 yılından itibaren Millî Kütüphane Hazırlık Bürosu'nda gönüllü olarak çalışmaya başladı. Türk Kütüphaneciler Derneği'nde faal üye olarak görev aldı.
1946 yılında Milli Kütüphane Hazırlık Bürosu'na nakledildi. Kütüphanenin kuruluşu hakkındaki kanun çıkınca, 1950 de uzmanlığa yükseldi.
Aynı yıl, Maarrif Vekâleti tarafından kütüphanecilik, bibliyografya ve dokümantasyon tahsili için Avrupa'ya gönderildi. Fransa'da geçen tahsili sırasında Fransız Yüksek Kütüphanecilik Okulu'nda bir, Fransa Dokümantasyon Teknikleri Millî Enstitüsü'nde iki yıl tahsil yaptı.
Bu arada Alliance Française adlı lisan okulundan ve Milletlerarası Arşivcilik Teknik Kursu'ndan diploma, Sorbonne Üniversitesi'nin Fransız Medeniyeti kurslarından sertifika aldı.
Türkiye'ye dönünce 27 Kasım 1952 tarihinde Maarif Vekâleti Basma Yazı ve Resimleri Derleme Müdürlüğü’ne tayin edildi. Bir ay sonra Millî Kütüphane'de görevlendirildi. Yeni görevi, Millî Kütüphane'de Bibliyografya Enstitüsü'nü kurmak üzere davet edilen M. Raux'nun yanında çalışmaktı.
Türkiye Bibliyografyası'nı hazırlamaya koyuldu. 1957 yılı haziranında Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü'nden diploma aldı.
Fransızca, Bulgarca ve Rusca bilir. Macarca ve Latinceden anlar.
Çoğu resmi vazife ile olmak üzere Avrupa memleketlerini gezdi.
Yazısı bulunan dergiler ve gazetelerden bazıları şunlardır: Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, Kültür Dünyası, Ülkü, Yenilik, Türk Düşüncesi, Türk Düi, Tercüme, İlk Öğretim, Yeni Öğretmen, Tedrisat Mecmuası, Varlık, Yücel, Yeditepe, Kaynak, Hürses, Ulus, Kudret, Sonposta, Tan, Vatan, Savaş, Havadis.
Evli ve iki kız çocuğu babası. 3 Ekim 2016 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Eski Kozlu Mezarlığı'na defnedildi.
ESERLERİ:
Çocuk Şiirleri Antolojisi (1944), Edebi Eserler Sözlüğü (1965), Şair ve Yazarların Hayatları ve Eserleri (1963, 2. bs., Ozanlar ve Yazarlar adıyla, 3. bs. 1981), Bulgaristan'da 120 Yıllık Türk Gazeteciliği (1965), Bulgar Hikâyeleri Antolojisi (1967), Türk Halk Bilgisi ve Halk Edebiyatı Üzerine Seçme Yayınlar Kaynakçası (Fıtrat Ozan ile, 1972), İstanbul'un Yetiştirdiği Ünlü Kişiler, Ozanlar, Yazarlar, Sanatçılar (1976), Türk Halk Ozanları ve Destanları Kaynakçası (1928-1973), (F. Ozan ile, 1978), Açıklamalı Atatürk Kaynakçası (2 cilt, 1981), Balkan Halk Biliminde Türk Etkileri (1983), Açıklamalı Süleyman Nazif Kaynakçası (1987), Bulgaristan'da Türkçe Yer Adları Kılavuzu (1988), En Ünlü Dünya Yazarları (1988), Dünya Atasözleri (1989), Türk Atasözleri (1992), Türkiye'de ve Dünyada Derleme Çalışmaları (1997), Bulgarlar ve Bulgaristan Üzerine 100 Yıllık Türkçe Kaynakçası (1997), Prof. Dr. Pertev Naili Boratav Kaynakçası (Aynı basım, 1998), Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar (1999), Bulgarların Aldığı Türkçe Adlar ve Soyadları Sözlüğü (1999), İlk Derleme Müdürü Selim Nüzhet Gerçek (2000).
Tercümeleri arasında çocuk hikayeleri ve romanlar yanında Slav Alfabesini Yaratan Kiril ve Metody Kardeşler (1970) ve Bulgaristan Alevileri ve Demir Baba Tekkesi (İvaniçka Georgiyeva'dan, 1998) eserleri de bulunmaktadır.
HAKKINDA YAZILANLAR
Mehmet Türker Acaroğlu..
makturk
Ömrünü yüksek bir gayeye adayan, hayatını kutsal saydığı hizmetlere vakfeden kültür adamlarımızdan biri de Mehmet Türker Acaroğlu'dur.
İstanbul Avcılar'da oturan bu kıymetli yazar, 1915 doğumlu.90 yaşında.
Bir asra yaklaşan bereketli bir ömür sürüyor.
Türkiye'de arşiv ve derleme konusunda akla ilk gelen isim.
Uzun yıllar Derleme Müdürü olarak çalıştı.
Şimdi emekliliğin tadını, okuyarak, yazarak ve yeni eserler hazırlayarak çıkarıyor.
O bir "evlâd-ı fâtihan".
Bulgaristan''ın Razgrad bölgesinde doğan Türker Bey, ilk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra Sofya''da yeni harflerle günlük yayınlanan Deliorman gazetesinde çalıştı.
1931''de anayurt Türkiye''ye göç etti.
Ankara''da Şükran Aktan ile yaptığı evlilikten iki kız çocuğu oldu: Çiçek ve Demet.
Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü''nü 1940''ta bitirdikten sonra yurdun değişik bölgelerinde Türkçe öğretmenliği yaptı.
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi''nin Hungaroloji bölümünde okudu.
Adnan Ötüken''in iki yıllık kütüphanecilik kursunu bitirdikten sonra 1948 ile 1950 yılları arasında Milli Kütüphane''de uzman olarak çalıştı.
Hükümet tarafından Paris''e yüksek meslek tahsili için gönderildi.
1952 ile 1974 yılları arasında Basma Yazı ve Resimleri Derleme Müdürlüğü yaptı.
22 yıl hizmet ettiği bu görevden 1974''te emekli oldu.
Dokümantasyon Teknikleri Devlet Enstitüsü, Yüksek Kütüphanecilik Okulu ve Sorbonne Üniversitesi Fransız Uygarlığı Kurları sertifikaları sahibi.
Bibliyografya Enstitüsü''nün kuruluşunda görev alan, Ankara''da Siyasal Bilgiler Fakültesi''ne bağlı Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü''nü bitiren yazar, millî ve milletlerarası bir çok kongreye katılarak tebliğ sundu.
Hayatı boyunca kitaba, kütüphanelere ve derleme çalışmalarına yaptığı büyük katkılar dolayısıyla çeşitli kurumlardan önemli ödüller alan Acaroğlu''na, yıllar önce Bulgar Hükümeti tarafından "Bulgar Devleti 1300.Kuruluş Yıldönümü Altın Madalyası" verildi.
Araştırmacımıza, 1991 İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet, 1995 Türk Kütüphaneciler Derneği Üstün Hizmet mükâfatları lâyık görüldü.
Yazarın muhtelif tarihlerde basılmış pek çok kitabı arasında "Çocuk Şiirleri Antolojisi", "İstanbul Üniversitesi Yayımları Bibliyografyası", "Ozanlar ve Yazarlar", "Edebî Eserler Sözlüğü", "Açıklamalı Süleyman Nazif Kaynakçası", "Bulgaristan''da Türkçe Yer Adları Kılavuzu", "En Ünlü Dünya Yazarları", "Dünya Atasözleri", "Türk Atasözleri" ve "İlk Derleme Müdürü Selim Nüzhet Gerçek" de bulunuyor.
Kadirşinas yazar, son kitapta selefi Selim Nüzhet''in hayatını, eserlerini ve bilinmeyen yazılarını bir araya getirerek, Abdülhak Şinasi Hisar''ın değerli kardeşini unutulmaktan kurtarmış oldu.
BAKANLIĞA DÜŞEN GÖREV
Türker Bey, uzun yıllar yürürlükte kalan ama bir türlü yenilenmeyen Derleme Kanunu''nun ıslahı için âdeta canını dişine takarak mücadele etti.
Konferanslar verdi, yazılar yazdı, araştırmalar yaptı, raporlar hazırladı, siyasilerle görüştü.
Modern ve kullanışlı derleme çalışmalarının yapılabilmesi için geceli gündüzlü çalıştı.
Bu konuda kendisini ümitlendiren gelişmeler oldu, ama hedeflediği noktaya ulaşamadı.
Verdiği mücadelenin sonunda derleme çalışmalarının ehemmiyetini kısmen de olsa bazı ilgililere ve yetkililere kavrattı.
Kitap, Şlm, fotoğraf, kaset, cd gibi kültürel ürünlerin derlenmesi, arşivlenmesi ve Türk insanının hizmetine sunulması için yollar gösterdi, çözümler üretti.
Hiç bir zaman ümitsizliğe düşmedi.
Derlemenin ve arşivin gerekliliğini sıkça vurgulayarak kültür hayatımızın bu hayatî meselesini çözüme kavuşturmak için didindi durdu.
1935''ten beri, 70 yıldır çeşitli gazete ve dergilerde yazıyor.
Radyoda 1957 ile 1960 yılları arasında yaptığı "Kitapseverlerle Başbaşa" konuşmaları ise unutulmuyor.
Eylül 1974''te kendi isteğiyle emekliliğe ayrılan Mehmet Türker Bey, kalemi elinden, kâğıdı masasından düşürmedi.
Hâlâ yeni bibliyografyalar hazırlıyor.
Türk folkloru, dil ve edebiyatına dâir incelemeler yapıyor.
Zengin kütüphanesinde kitap ve dergiler arasında araştırmalarına devam ediyor.
Her bulduğu yeni belge, öğrendiği taze bilgi onu mutlu ediyor.
Çalışmanın coşkusu, üretmenin zevki ve geleceğe eser bırakmanın heyecanı, ilerlemiş yaşına rağmen onu genç ve zinde tutuyor.
O, Türk irfanına cânü gönülden bağlı, Türkçe''ye sevdâlı, Türkiye âşığı inançlı bir araştırıcıdır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, değerli ilim adamının kütüphanesini sahiplenmeli, hakkında toplantı düzenleyip armağan kitap hazırlamalıdır.
M.Türker Acaroğlu''nun ismi, 22 yıl hizmet ettiği, Cağaloğlu''ndaki Milli Eğitim Yayınları''nın bulunduğu Derleme Müdürlüğü eski binasına törenle asılmalıdır.
Vefâ hissi çok güzel, en çok da insana yakışıyor.
VEFAT-HABER
Acaroğlu vefat etti
3 Ekim 2016
Araştırmacı yazar, Türkiye’nin ikinci Derleme Müdürü Mehmet Türker Acaroğlu, 3 Ekim 2016 tarihinde vefat etti.
Ailesi, yakınları, akrabaları, dostları ve okuyucuları onu Eski Kozlu Mezarlığı’nda uğurladılar.
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
