İSLAM SANATI’NIN ÖZELLİKLERİ
BİRLİK/YANSITMA/İŞLEVSELLİK/GÜZELLİK/AŞKINLIK

Yazan: Mahmut Çetin
Ön İnceleme: Fahri Atasoy, Levent Bayraktar, Celil Civan, Abdurrahman Çapar, İslam Gemici, Aydın Işık, Cem Sökmen, Hasanali Yıldırım

Ebat: 13,5 X 19,5
Sayfa: 248
Kağıt: Enso
ISBN : 978-975-8204-11-3
Baskı: Korza Yayıncılık Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş.

BİYOGRAFİ NET YAYINCILIK
0542 2357249 e-posta: info@biyografi.net www.biyografi.net

genel dağıtım
Kıta Basın Dağıtım Yayıncılık Ltd. Şti.

DİZİN

A
A. Baumgarten 15
A.Robbe-Grillet 201
Abbas Kiyarüstemi 139
Abbasiler 82
Abdullah Efendi’nin Rüyaları 124
Abdülaziz 223
Abel Gance 131
Adam Smith 196
Adem ile Havva (Hz.) 180

ahenk (ritim-düzen) 28,40,41,51,52,57,58,65, 74,80,119,120,123,128,131,141,143,151,177,
178,186,201

Ahmet Hamdi Tanpınar 12,20, 26,39,62,124,145,177,188
ahlak 28,102,103,145
Akdeniz 64
Akif İnan 102
Alberti 67
alegori 155,169,170,171,188
aliterasyon 128
Altay 83
Altı Kişi Yazarını Arıyor 197
Anadolu 64,111,199
Andrey Tarkovski 136,137
Anikonizm 55,86
Anna Karenina 195
Antonin Artaud 125
antropomorfizm 90
Apollon 92,202,204

arabesk 23,78,128,147,148, 149, 150,151,152,153,154, 155,156,157,158,162,163,166

Arap Edebiyatı 128,142
Aristo 73,75,77,86,89,201, 203,209,210,212,213,214,218
armoni (harmoni) 61,62, 74,131, 141,143,227
Asrı Saadet 56,63,99

aşk 51,52,167,170,171,172,173, 175,176,177,180,181,182,189,207

aşkınlık 10,40,67,72,110,124,
126,153,162,163,167,168,170,
171,173,177,179,180,182,185,
186,188,190

Augustinus 118
Avrupa 77,81,192,202,204,205
Ayasofya 105
Aziz Çalışlar 10,27,30

B
Bağdat 64

bakış açısı 53,77,87,93,96, 97,106, 109,110,119,126,139,147,153,156,166,169,177,181,182,185,
193,198,213,222

Balzac 196,211

Batı 25,34,35,45,64,67,73,74, 75,76,77,84,85,86,87,90,92,96, 97,133,147,148,164,166,171,173,180,182,183,188,190,226

Batı Sanatı 56,59,73,75,77,78, 80,81,82,83,84,87,89,90,91,95,
96,73,76,82,108,120,132,134,
136,148,149,159,160,173,176,
177,182,183,184,190,192,192,
201,202,204,205,207,208,209,
216,217,220,221,223,224,227,
229

Beaudlaire 156
Bedrettin Cömert 83
Behçet Necatigil 132

benzetme 10,71,72,73,75,77,83, 84,95,122,133,136,159,189,208

Beral Madra 226,229
Bertolt Brecht 77,84,86,107, 140,192,209,210,211,212,213
Beşir Ayvazoğlu 21,22
Binbir Gece Masalları 162
Bir Türk’e Gönül Verdim 208

birlik-tevhid-vahdet 10,40,41, 43,44,45,46,47,48,49,50,51,52,54,55,56,57,58,59,61,62,64,65,66,
67,69,100,103,105,106,107,110,111,118,119,120,122,143,144,
145,149,151,153,157,162,149,
175,179,185,189,229

Bizans 92,103,105
Blakey Vermeule 195,196
Bracque 160
Bursevi 50,66,94,120

bütün-bütünlük 20,23,28,37,39, 44,45,46,47,48,50,51,52,53,54,
55,56,57,58,59,60,61,62,63,64,
65,66,67,69,76,79,81,96,101,105,106,108,109,110,118,120,121,122,134,136,141,145,148,150,156,162,164,175,176,187,199,200

C
Cahiliye Devri 53,93,128
cami 56,62,103,104,105,122, 143,185
Cebrail 94
Celal 120
Cemal-Cemil 115,119,120, 144,175
Cengiz Aytmatov 134
Cengiz Han 189
Cevat Ülger 129,135

Ç
çatışma 64,87,120,160,177, 182,183,196,197,198,199,202, 213,215,217,219,227

Çehov 195,199
Çelebi’nin İzdivacı 224
Çelik Gülersoy 105

çirkinlik 15,16,18,46,116, 117,118,152

çokluk (kesret) içinde birlik 44, 46,48,49,50,61,120,152,153,157

D
dans 73,126
De Stael 153
Dede Efendi 177
Dede Korkut 128
değişme 52,53,54,63,141
Derviş Zaim 138
destan 169,181,187
determinizm 48,183,184
Devlet Ana 206
Diderot 161
Dionisos 202,223

Divan Edebiyatı-Divan Şiiri 59, 62,130,141,154,155,160,161,162,163,171
Doğan Kuban 64

Doğu 25,34,75,76,80,94,147, 148,162,198,199,205,226
Doğu Sanatı-Doğu Hikayesi- Doğu Medeniyeti 77,78,86,87, 91,96,129,190,201,205,206,207,208,209,224,227

dram-drama-dram sanatı-dramatik tiyatro 133,134,169,173,
176,180,182,183,184,191,192,
194,196,197,199,200,201,202,
203,204,205,206,207,208,209,
210,212,215,216,217,218,219,
220,221,222,224,225

Durali Yılmaz 132

E
Ebu Hanife 54,55,64,110
Edgar Morin 211
Ekrem Hakkı Ayverdi 93,107
Ekrem Işın 134
Elçin 189,193,196
Elhamra 185
Elie Fauro 130
elif 44
Elizabeth Dramı 211

epik 81,133,182,191,207,209, 210, 213,215,221
epik tiyatro 86,107,207,209, 213,215,217,218,219,220,222

epope 193
Erol Güngör 30
Eski ve Yeni Ahid 205

estetik-bediiyat 11,12,15,16,17, 18,19,20,22,24,25,27,35,36,38,
39,40,45,50,55,57,61,79,80,94,
99,101,106, 107,108,116,117, 118,122,123,124,125,131,132, 143,145,151,159,162,164,168,
178

Eugene Delacroix 129
Eugene Sue 211
Europa 204
Eva De Vitray-Meyerovitch 165

F
fantazya-fantezi-fantastik 131, 133,134,137,162,187,208,221

Farabi 131
Fellini 208
fıkıh 38,39,53,55

figür-figüra¬tif resim 32,75,77, 78,79,80,81,89,91,92,96,97, 103,131,136,165,172,187,192,
215

form 134,139,140,148,149, 150,152,153, 155,157,158,160, 163,180,185

Fortuna 205
Fredric Jameson 162,196
Freud 159

G
Gani Müjde 211
Gazali 39,58,112,125,174,
178,186
geometri 17,49,60,65,91,150, 151,152,157,160,
gerçekçilik 85,134
gerçeklik-realite 46,75,96,133, 138,148,150,154,155,159,160,
162,169,176,179,182,186,190, 215,216,221,225

Girit 204
Godfrey Goodwin 67
Goethe 215
Gotik 121,122

grotesk 117,118,166,217
Gustave E. von Grenebaum 183
Gülru Necipoğlu 24,141,160
güzel sanatlar 9,16,28,55,73,76, 106,119,123,129,169,177,179,
194,218

güzellik-hüsn 10,15,16,17,18, 19,32,39,46,49,51,84,96,97,104, 106,107,109,115,116,117,118,119,120,121,122,123,126,128,129,133,135,136,137,139,143,144,145,146,162,163,168,172,173,175,178

H
Hac 167,168
hakikat 71,122,123,136,137,146, 154,159,162
H.Gluck 82
Halide Edip 198
Halit Refiğ 166,208
Hallac-ı Mansur 159
Hamlet 193
Hane-i Saadet 184
hat 86,91,129,139
Hazreti Ali 185
Hazreti İsa 67,68,92,94
Hazreti Meryem 67,92,94
Hazreti Musa 92,93
Hazreti Osman 185
Hazreti Ömer 63

Hazreti Peygamber 27,37,44,53, 54,56,100,101,119,138,159

Hegel 112
Heidegger 122
Hektor 193
Henri Matisse 85
Hemingway 169
Hesiodos 204
Hıristiyan Mimarisi-Sanatı 75
hikmet 52,62,63,102,118,167,178
Hilmi Yavuz 169
Hindistan 111
Hobbes 180
Homeros 204
Huzur 51
Hüseyin Sadettin Arel 178

I
Irak 83
Ismayıl Hakkı Baltacıoğlu 31
İ.V.Stebleva 128

İ
içtihad 28,54,64
ikon 67,78,81,86,151,172,173
İlber Ortaylı 223,225
İlhami Atalay 22
İlhan Özkeçeci 31,32,149,
156,160
ilk günah 180,183

illiyet 56,81,133,177,180,183, 184,196,201,216,219,227

İmam Maturidi 65,102,174,189
İmam Rabbani 88,120

imge-imgelem-imaj 25,49,91, 93,94,125,140,155,170,192,211

İsav 39
İskender Pala 130

İslam Coğrafyası 82
İslam Diyalektiği 51

İslam Dünyası 11,21,25,35, 36, 38,44,83,101,103,110,111,144, 149,150,151,158,162
İslam Estetiği 37,46,47,102
İslam Felsefesi-Düşüncesi 60,158
İslam Hukuku 54,55,64
İslam Medeniyeti 9,27,35,52, 53,79,110,111,125,132,164,180,182
İslam Metafiziği 43,48,100
İslam Mimarisi 49,58,62,104, 105,106,107,108,184

İslam Sanatı 9,10,11,20,23,25, 26,27,28,29,33,35,36,38,40,43, 45,46,47,48,50,51,52,53,54,56, 59,61,63,64,65,66,69,72,75,76, 77,78,79,80,81,82,84,85,86,87, 88,90,91,94,95,96,97,100,101, 102,103,104,106,107,108,110, 147,149,150,152,153,155,156,
157,158,161,162,163,164,165,
166,167,168,171,175,176,177,
178,179,180,182,183,190,205,
206,208,209,211,217,229

İslam Sanatı’nın Özellikleri 9, 10,12,23,30,31,64,95,106,112,
115,118,119,120,122,123,126,
128,130,133,136,139,141,142,
144,162,167,171,180,171,179,
229
İslam Sanatlarının Felsefesi 22, 26,29
İslam Sanatı’nın Yeniden Teşekkülü 13

İslam Şehri 46,56,63,103,104
İslam Zekası 45
İsmet Özel 21,124
İstanbul 121

istiare 154,155,163,167,169, 171,172,187,188
istidlal 171,185,186,188,189

işlevsellik-fonksiyonellik 10, 27,32,39,47,56,58,65,67,99, 101,102,104,105,106,107,108,
109,110,111,112,113,126,139,
154,179,181,184,206,215

İtalyan Sineması 208
İvan Bunin 195

J
J. Strzygowski 82
Japon Sineması 129
Jean Cocteau 172
Jean Deny 59
Jean Epstein 138
Jen-Luc Nancy 139
Joseph Schacht 35
Joseph Schumpeter 196
Jules Vabre 194
Julien Sorel 196

K
Kab Bin Züheyr 36
Kabe 71,104,167,168
Kahpe Bizans 211
Karagöz 81,138,215,218, 220,221,223

karakter 78,81,100,128,133, 138,139,140,161,169,170,173, 177,178,181,184,189,191,192, 193,194,195,196,197,198,199,
201,204,205,206,207,208,209,
210,213,215,220,221

Kaside-i Bürde 37

katharsis 56,75,77,109,192, 194,196,197,199,201,203,212,
213,214,217,227

Kavuklu 81,218,220
Kavuklu Hamdi 223,224
Kayrevan 86
Kazi A.Kadir 10
kelam 28,38,39,155

kelime-i tevhid 43,44,100,165, 229
Kemal Tahir 206
kıble 101,167
Kınalızade 40
kıssa’dan hisse 112,197
kiç (kisch) 166

kitle-birey/kolektif-birey 173,205,206,207,208,210, 213,221

Klasik Fransız Dramı 211
komedi-komedya 73,192,193,203
Kral Lear 193
kufi 158,185

Kur’an-ı Kerim-ayet 11,26, 27,28,41,53,54,68,100,119,127,
167,185,186,187,188,189

L
Latin Amerika 134
Leibniz 61
leit motif 160,161
Lenin 189
Levi-Strauss 159,160
Leyla ile Mecnun 176

lirizm-şiiriyet-lirik 122,123,124, 125,126,127,128,129,133,137, 138,141

Londra 194
Louis Massignon 22,26,44,54, 64,72,152,159,180
Luigi Pırandello 197

M
Macbeth 193
maddeleşmiş ruh 112
Mahmud Bedreddin Yazır 129
Marianne Kesting 222
Marquez 134
masal 133,134,
mazmun 155,169
mecaz 151,154,155
Medine-Yesrib 56,100,101,103
Məhəmməd Ağaoğlu 41
Mehmet Kaplan 12,51,59,126,130
Mehmet Vahit Bey 18,40
Mescid-İ Nebevi 100,184
mesnevi 82,87

metafizik-fizik ötesi 58,122,125, 145,159,165,168,185,186,190

metafor 154,155,161,167,168, 169,171

Metin And 226
Mevlana 94,159,176
Michel Foucault 210
Mikelanj 92,93
Milizia 92
Mimar Sinan 59,60,61,67,105, 122,129,185

mimesis 73,82,83,86,89,90, 95,213

minyatür 72,75,76,77,78, 81,126, 130,132,138,139, 140,142,148,149,179,206

Mişkatü’l-Envar 186

mit-mitoloji-esatir 92,134,147, 157,162,187,188,202,204,224

Mondrian 86
Mozart 194
Muallim Naci 121,123
Mustafa Miyasoğlu 11,130,224
Mutlak Güzellik 51,97,119, 168,172,175,180,182
mutlu son (happy-end) 211,212
Münih 85

N
Nasreddin Hoca 81
natüralizm 50
Necib El Kıylani 11,163
Necip Fazıl 200,223
Necip Tosun 100
Necmettin Turinay 206
Niçe (Nietzsche) 202,210
nonfigüratif 77,80,81,84,
94,149,157

O
Oktay Arayıcı 225,226

olağanüstülük-harikulade 49,133, 182,187
Oleg Grabar 23,27,29,33,36,63, 158,164
orantı 17
Orhan Pamuk 78
Orhun Anıtları 128
Orta Asya 82,83
Ortadoğu 127

Ortaoyunu 126,140,209,215,216, 218,220, 221,222,223,224,225
ortodoks anlatı 196

oryantalizm 23,25,147,148,149, 153,156,158,159,162,229
Osmanlı Mimarisi 60,61,105, 107,179
Osmanlılar-Osmanlı Dönemi 18, 60,51,61
Othello 193

Ö
Ödipus 213
Ömer Özcan 41
öykünme 73,75,77,84,138, 213,226
Özdemir Nutku 191,216,226

P
parça 45,46,47,48,59,60,63,76, 108,109,175,188

Paris 85,194
Paul Klee 86

perspektif 17,29,37,126,130,131, 149,162,180,181
Perviz Manzur 87
Peyami Safa 132,134
peysaj 62,171
Picasso 86,159
Pigmalion 91
Pişekar 81,218,220,222
Prometheus 213
Puşkin 195,199

put 54,72,75,79,90,92,93,94, 141,142,150,151,162
pürizm (biçimsel saflık) 185

R
Rafael 92
Rahmet Yolları Kesti 206
Rasim Özdenören 87

ritim 40,41,47,126,128,135,137, 141,143,178
Roger Garaudy 158,167,188
Roland Barthes 190
Roma 205
roman 169,176,181,182,184
Rönesans 67,92,194,204
rumi 108,156,157
Rumuz Goncagül 225
Rus Edebiyatı 195

S
S.Ahmet Arvasi 30
Sad Bin Ebi Vakkas 63
Sai Çelebi 129
Samarra 82,83
sanat felsefesi 25,30,34,35,37,229
sanat tarihi 23
Sanat Tarihi Metodu 33,81
Sani 43
Schelling 127,146
Schiller 212
seci 127,128
Selçuk Mülayim 33,81,91,151
Selçuklular 29,49,60,185
Selimiye Camii 61,67,129
Semavi Eyice 92

sembol 74,81,82,90,95,124,125, 126,140,161,163,168,170,171,
172,186,187,188

sempatik karakter 209,211

Sezai Karakoç 36,79,84,86, 89,138
Sezer Tansuğ 9,21,24,64,89,96, 105,132,138,204

simetri/tenasüp 17,143,144, 151,152,156,181

simge 78,115,168,170,172, 173,179,181,190,217

sonsuzluk 144,146,152,171,173, 174,181,205

soyutlama-abstraksiyon- stilizasyon 50,51,73,76,79, 80,86,93,149,153,154,157, 159,165,166

Stanislavski 181
Stendhal 196,211
Strawinsky 127
Sultanahmet Camii 105
suret 71,72,73,74,93,94,149
Surname 76
Suut Kemal Yetkin 160
Süheyl Ünver 157
sükun-sükunet 57,58
Süleymaniye Camii 66,121,129
Sünnet 28,41,53,100
sürpriz 133,177,183,210

Ş
Şah-ı Nakşibend 51
Şahin Uçar 157
Şehname 162
Şehzadebaşı Camii 66
Şekspir 192,193,194,195
Şeyh Bedrettin 94

T
tahsiniyat 39

taklit-benzetme 73,76,77,79,84, 88,89, 90,91,95,118,136, 140, 154,159,208

Tanzimat 188,223

tasavvuf 28,38,39,54,83,132,171, 180,182

tasvir 45,56,59,72,75,79,81,93, 102,157,162,180
tecessüm-mücessem 67,68,71,90
tekillik 164
teleolojikleştirme 210

tenevvü-çeşitleme-şemalaştırma 122,138,139, 140,141,142, 143,218

tenzih 40,50,69,71,72,73,79,81, 90,93,97,122,151,161,162,165,
175,229
teslis 67,68
tevhid ===) birlik

tezyinat-tezyinilik 72,74,78, 81, 122,155,156,157,161, 162,179,185

Theodoros Angelopoulos 210

tikel-birey 206,207
tip 191,196,204,205
Tolstoy 189,193,195,196
Toynbee 125

tragedya-trajedi-trajik 73,74,75, 77,79, 86,90,120,126,134, 141, 142,160,174,176,178,179,180,
182,183,190,191,192,193,198,
200,201,202,203,204,205,206, 207,208,209,210,211,212,213, 214

Tunus 86
Turan Koç 40
Turgut Cansever 30,184
Türk Sanatı-Türk Musikisi 59,81, 83, 127
Türkiye 11,13
Türkler 60,82,83

U
Ulu Cami 103,104,185
uluhiyet (tanrısallık) 67,186
Uranos 204

Ü
Ünsal Oskay 134
üst-dil 162,163,169,170
Üstün İnanç 224
Üzeyir (Hz.) 69

V
Vautrin 196
Venüs 91,92
Vincent D’ındy 135
Wagner 160,161
Wilhelm Worringer 121
Winckelmann 118
Worringer 189

Y
Yalçın Koç 119

yansıtma 32,40,69,71,72,75,76, 77,78,79,81,82,83,84,93,95,117,118,122,133,149,159,162,166,
167,168

Yaşar Kemal 206,207
Yavuz Sultan Selim 223
Yeni Roman 201
Yorgo Seferis 197
Yunan Sanatı-Yunan Görüşü-Yunan Tragedyası 45,61,66,68, 74,75,85,90,91,92,107,92,202,
203,204,205,210,211
Yunus Emre 173

Z
Zeus 204
Ziya Paşa 223
Zola 211
zorunluluk 17,198,209,211, 212,220
Zuhuri Kolu 182,184,223