|
|
Beki Luiza Bahar
yazar
Beki L. (Luiza) Bahar
1927 yılında İstanbul’da doğdu İlkokula İstanbul’da, Beyoğlu Yahudi Okulu’nda başladı. 1937 yılında Morhaim ailesi Ankara’ya yerleşti. Eğitimini T.E.D. Ankara Koleji’nde tamamladı. Bir süre Hukuk Fakültesi’ne devam etti. 1948 yılında evlendi. İki kız, bir erkek üç çocuğu oldu.
İlk yazısı 1958 yılında Haftanın Sesi’nde, ilk şiiri 1959’da Varlık Yeni Şiirler Antolojisi’nde, ilk öyküsü 1964’te Çağdaş Dergisi’nde yayımlandı. İlk oyunu “Alabora” 1970’te Ankara Devlet Tiyatrosu Yeni Sahne’de oynandı. Pek çok dergi ve gazetede deneme, araştırma, gezi notları ve şiirleri yayınlandı.
1980 yılında ailesiyle İstanbul’a taşındı. Şalom Gazetesi, Eflatun, Tiryaki, Konya Çağrı ve Göztepe dergilerinde, İsrail’de Türkçe yayımlanan Gelişim ve daha başka birçok yayında yazdı.
Kırk yıl süreyle yazdığı yazıların bir bölümü 2000 yılında 'Ne Kendi Tanır Ne de Söz Edeni Vardır' adlı kitapta derlendi. Bu kitapta anılar, gezi notları, tarih araştırmaları, tiyatro, kitap ve oyun tanıtımı ile yazarın İngilizce ve Fransızcadan yaptığı bazı şiir çevirileri yer almaktadır.
1992 yılında, İspanya'dan başlayan Büyük Yahudi Göçü’nün 500. yılı anısına yazdığı 'Ezan, Çan, Hazan' adlı şiiri, yine aynı yıl Ortaköy İskele Meydanı’nda dönemin Belediye Başkanı tarafından okundu ve bir levhaya yazılı olarak meydana asıldı. 2011 yılında vefat etti.
ESERLERİ:
Yakamozlar (1963)
Kişi Bunalımı+Dişi Bunalımı (1970)
Ölümsüz Kullar (Pudu Hepa) (1973)
Doğada Düğün (1989)
Donna Grasya Nasi (1993) - 1995 Yunus Emre Başarı Ödülü (Fransızca çevirisi İsis Yayınları, 2001)
Ordan Burdan Altmış Yılın Adından (1995)
Ne Kendi Tanır Ne de Söz Edeni Vardır (2000)
Koronas (Judea-İspanyolca) (2002)
Efsaneden Tarihe: Ankara Yahudileri (2003)
Bir Zamanlar Çıfıt Çarşısı (2010)
HAKKINDA YAZILANLAR
Beki L. Bahar Üzerine
Sevilay Saral
Mimesis Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi
Ekim 2007, 13. sayı
Beki Luiza Bahar (Morhaim), 1926 yılının Aralık ayında İstanbul’da dünyaya geldi. Ailesi tarafından doğum tarihi nüfusa 1927 Ocak olarak yazdırıldı. İlkokula İstanbul’da, Beyoğlu Yahudi Okulu’nda başladı. 1937 yılında Morhaim ailesi Ankara’ya yerleşti. Beki L. Bahar da eğitimini T.E.D. Ankara Koleji’nde sürdürdü ve aynı okuldan mezun oldu. 1948 yılında evlendi. İki kız, bir erkek üç çocuğu oldu. 1980 yılında Bahar ailesi İstanbul’a taşındı.
İlk yazısı 1958’de Haftanın Sesi’nde, ilk şiiri 1959’da Varlık Yeni Şiirler Antolojisi’nde, ilk öyküsü 1964’te Çağdaş Dergisi’nde yayınlandı. Yazdığı ilk oyun Alabora 1970 yılında Ankara Devlet Tiyatrosu Yeni Sahne’de oynandı.
Yazarın, Şalom Gazetesi, Eflatun, Tiryaki, Konya Çağrı ve Göztepe dergilerinde, İsrail’de Türkçe yayınlanan Gelişim ve daha başka birçok yayında kırk yıl süreyle yazdığı yazıların bir bölümü 2000 yılında Ne Kendi Tanır Ne de Söz Edeni Vardır adı ile derlendi ve Gözlem Yayınevi’nden yayınlandı. Bu kitapta anılar, gezi notları, tarih araştırmaları, tiyatro, kitap ve oyun tanıtımı ile yazarın İngilizce ve Fransızcadan yaptığı bazı şiir çevirileri yer almaktadır.
Beki L. Bahar’ın dört şiir kitabı yayınlanmıştır: 1960’da Yakamozlar, 1970’de Kişi Bunalımı Dişi Bunalımı, 1980’de Doğada Düğün. Yazar, Judeo-İspanyolca dilinde yazdığı şiirleri de Koronas adlı kitabında toplamıştır. Bazı şiirleri bestelenmiştir.
1992 yılında, İberik’ten başlayan Büyük Göç’ün 500. yılı kutlama ve anısına yazdığı Ezan, Çan, Hazan adlı şiiri, yine aynı yıl Ortaköy İskele Meydanı’nda hem dönemin Belediye Başkanı tarafından okunmuş, hem de bir levhada yazılı olarak meydana asılmıştır. Bu da şairin tanınmasına vesile olmuştur. Şiirin adı olan sözcükler de çok tutulmuş, bazı belgesel dizilere başlık olmuştur.
Ayrıca Pan Yayınevi’nin yayınladığı Efsaneden Tarihe Ankara Yahudileri ve Gözlem Yayınevi’nden yayınlanan yazarın anılarını derlediği Altmış Yılın Ardından en bilinen eserleridir.
Oyun yazarlığına 1970 yılında yazdığı 'Alabora' oyunu ile adım attı. Yayınlanmış veya yayınlanmamış olan birçok oyun metnine imza attı.
2004 yılında, en son yazdığı oyunu Demokles’in Kılıcı ve 2005 yılında Toplu Oyunları 1 Mitos Boyut’tan yayınlanmıştır. Burada yer alan üç oyun, Ölümsüz Kullar (Pudu-Hepa), Senyora Grasya Nasi ve Alabora’dır. Senyora Grasya Nasi adlı oyunu Yunus Emre Başarı ödülünü almış ve Fransızcaya çevrilmiştir. Ölümsüz Kullar (Pudu-Hepa) adlı oyunu 1997 yılında Devlet Tiyatroları’nda oy birliği ile repertuara alınmış ama halen sahnelenmemiştir.
Bunların dışında yayınlanmış İkizler, İkiyüzbininci Gece ve 1984 yılında Türk kadınına siyasi haklarının verilişinin 50. yılı için yazılmış olan Sıradan Bir Şey adlı oyun kitapları vardır.
Ayrıca, Evlendik Mutluyuz, Balat’tan Bronx’a gibi henüz basılmamış uzun oyunları ve Erozyon, Bir Bütün gibi basılmamış kısa oyunları bulunmaktadır.
Bu oyunların bazıları İstanbul’daki Yahudi derneklerinde sahnelenmiştir.
Genellikle tarihsel oyunlar kaleme alan Beki L. Bahar’ın oyunlarında öne çıkan güçlü kadın karakterler ve yine bazı oyunlarında kadınlar dünyasından alınmış temalar göze çarpar.
“Homo Ludens-Oynayan İnsan” başlıklı yazısında Beki L. Bahar tiyatroyu şöyle tanımlamaktadır:
“ Tiyatro insanı ele alır… İnsan ise Tanrı’nın: “Ve insanı yaratacağım, kendime benzer, kendime göre…” (Bereşit 1/26) dediği varlıktır ve yaratandan ötürü kutsaldır… Tiyatro da öyle…”
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
