|
|
Kurmancan Datka
Kırgız Kadın Lider
1811 yılında Oş şehri yakınlarındaki Madı köyünde Bargı ailesinden Mamıtbay’ın kızı olarak doğdu. 17 yaşında Kul Seyit ile evlendi. Bir yıl sonra kocasını terk edip baba evine döndü.
Akıllı duruşuyla dikkat çekti. Düşünmeden konuşmadı ve değerlerinden asla taviz vermedi. Kurmancan, bu niteliklerine güzelliği de eklenince, Hokand Hanlığı'nın ünlü komutanı Alimbek Datka’nın gözünden kaçmadı.
O yıllarda, Altay Kırgızlarının lideri olan Alimbek Datka ile Kurmancan 1832 yılında evlendi.
Bu evlilikten 5 oğlu ve 2 kızı oldu. Kurmancan’ın tam kocasının istediği gibi bir kadın olduğu, ona hep destek verdiği ve aldığı politik kararlarda etkili oldu.
Alimbek’in 1862 yılında bir suikaste kurban gitmesinin ardından, güneydeki Kırgızların başına geçti. En kritik dönemlerde bile dirayetli yönetim tarzıyla saygınlık kazandı.
Alay Çariçesi
Kocası öldükten sonra, Kurmancan etrafına “batur” denilen savaşçı gençleri toplamaya başladı. Kısa bir süre içinde, 10 bin yiğitden oluşan bir orduya kumanda eder hale geldi. Böylece, Güney Kırgızistan’daki Alay bölgesinin idaresini eline geçirdi. Otoritesini Buhara ve Hokand Hanlıklarına da kabul ettirdi. Ancak, o yıllar, Rus İmparatorluğunun Orta Asya’ya yayıldığı ve büyük askerî olanaklarla yerel halkları kendisine bağladığı yıllardır. Üstelik, Hokand, Hive ve Buhara Hanlıkları da birbirleriyle anlaşmazlık içindedir. Böyle bir ortamda, Rus Birliklerinin bölgeye gelmesi tabii ki gecikmedi. 1877 yılında Ruslar, Kurmancan’ın yönetimindeki Alay vadisine ulaştı.
Bu noktada, Kurmancan’ın siyasi yetenekleri ön plana çıktı. Çünkü, kadın lider, üstün Rus birlikleriyle savaşa girip halkını kırdırmak yerine, işgal güçlerinin komutanıyla uzlaşıp, barış içinde yaşama yolunu seçti. General Skobelev ile bir anlaşma yaparak halkını güvence altına aldı. Tam 30 yıl Alay halkının başında kaldı.
1907 yılında vefat etti.
HAKKINDA YAZILANLAR
Kurmancan Datka Hakkında
Alay Kırgızlarının işgalden en az zarar görmelerini, daha kolay ve onurlu bir yaşam sürdürmelerini sağlayan lider olarak, bugün bile “Alay Çariçesi” diye anılıyor.
Bugün, Bişkek’teki ünlü Erkindik Bulvarı’nda ve tabii ki Oş’ta heykelleri olan Kurmancan Datka’nın resimleri de Kırgız banknotlarının ve posta pullarının üzerinde yer alıyor. Hakkında çok sayıda şiir ve türkü yazılmış olan Kurmancan Datka’nın hayatını anlatan bir kitap, 2002 yılında hem Kırgızca, hem de Rusça ve İngilizce olarak yayınlanmış. Kırgız ve Türk Üniversitelerinde de, bu kahraman Kırgız kadını hakkında araştırmalar yapılıyor ve bilimsel makaleler yazılıyor.
HABER
Dağların Kraliçesi: Kurmancan Datka yakında sinemalarda
24 Ekim 2014
Oscar adayı Kırgız filmi Kurmancan Datka - Dağların Kraliçesi, Aralık ayında Türkiye'de vizyona girecek.
Kurmancan Datka, 1 buçuk milyon dolarlık bütçesiyle Kırgız sinema tarihinin en pahalı filmi...
Kırgızların tarihinde önemli bir sayfa olan Rus Çarlığının egemenliğine girildiği dönemi yansıtan filmin yönetmeni Sadık Şer-Niyaz....
...Filmde, eşinin bir suikasta kurban gitmesinin ardından Alay Kırgızlarının başına geçen ve “Alay Kraliçesi” diye anılan Kurmancan Datka’nın yaşamı anlatılıyor.
Film, bugüne kadar Kazakistan, Rusya, Kanada ve Amerika Birleşik Devletlerinde sinemaseverlerle buluştu.
Newyork’taki Avrasya Film Festivalinde de, Oscar’a aday gösterildi.
Bir buçuk ayda 300 bine yakın kişinin izlediği film, yaklaşık 1 buçuk milyon Amerikan dolarına mal oldu.
Film önümüzdeki günlerde Çin’de İpekyolu Film Festivalinde ardından da İstanbul'da gösterime girecek.
TÜRK DÜNYASI-TURAN biyografimarket'te
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
