|
|
İltutmuş .
Hindistan Türk Sultanı
asker
Delhi Türk Sultanlığı'nın kurucusu ve ilk hükümdarı. Aslen Türkistanlı olup, İlbarı kabilesinden Aylam Han'ın oğludur.
Baba yurdundan kaçırılıp, köle olarak satıldı. Buhara’da ilim sahibi bir zat, zeka ve kabiliyetini keşfedip, satın aldı ve onu en iyi şekilde yetiştirdi.
Lahor Sultanı Kutbeddin Aybeg, namını duyduğu İltutmuş’u Hindistan’a getirtip satın aldı.
İltutmuş, kabiliyet, ilim ve zekasıyla kısa zamanda Aybeg’in özel muhafız alayı komutanlığına yükseldi.
Gwalyar’ın fethi üzerine buranın, daha sonra da Bedaun bölgesinin valiliğine tayin edildi. Bilahare Emirü’l-ümeralığa getirildi.
Sultan Aybeg’e damat oldu.
Kutbeddin Aybeg’in 1210’da ölümü üzerine evlatlığı Aram Şah başa geçti ise de birliği sağlayamadı.
Devlet adamları, Şemseddin İltutmuş’u başa geçirdiler (1211).
Aram Şah idam edildi. Muhaliflerini bertaraf eden İltutmuş, Celaleddin Harezmşah’ın Hindistan topraklarını bölme çalışmalarını bertaraf etti (1222).
Orta Asya’da Moğollar'dan kaçan Müslüman Türkleri kabul edip, bunlarla ordusunu güçlendirdi.
Lahravti (1225), Sind (1228), Gwalyar (1232), Malvo (1234) seferlerini yaptı. Vindhya Dağlarının kuzeyindeki bütün Hindistan topraklarını Delhi Sultanlığı sınırları içine aldı.
Onun fetihleri ve Hindistan’da İslamiyeti yayma çalışmaları, Bağdat’taki Abbasi Halifesi Mustansır-billah (1226-1242) tarafından takdirle karşılandı. Halife, İltutmuş’a hil’at gönderip “Nasır-ı Emirü’l-Mü’minin” ünvanını verdi. Bu sayede Abbasi halifesince tanınan Hindistan’ın ilk Müslüman hükümdarı oldu.
1229 yılından sonra, Nasır-ı Emirü’l-Mü’minin ünvanı ile paralar bastırdı.
1236 yılında vefat etti.
İltutmuş’un yerine önce oğlu Firuz Şah, sonra da kızı Raziye Begüm Sultan (1236-1240) geçti. Sonra sıra ile, İltutmuş’un diğer oğulları; Behram, Mesut ve peşinden de Mahmut Şah (1241-1266) tahta geçtiler.
İltutmuş, ilim sahibi bir kişiydi. İlme ve ilim sahiplerine hürmet ederdi. Devrinde yaşayan Muinüddin Çeşti, Kutbeddin Bahtiyar Kaki, Bahaüddin Zekeriyya, Feridüddin Genc-i Şeker, Hace Ahmet Buhari, Kadı Hamideddin Naguri gibi alimlerin nasihatlerinden istifade etti.
Dini ve sosyal eserleri tamir ve yenilerini inşa ettiren İltutmuş, Kutbeddin Aybeg’in Delhi’de başlattığı Kutb Camii ve Kutb minareyi ve Ecmir’deki camiyi tamamlattı. Bedaun’da da bir cami yaptırdı.
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
