|
|
|
|
|
Tepedelenli Ali Paşa
Osmanlı Valisi
1744 yılında Yanya’da doğdu. Dedeleri Arnavutluk’ta muhtelif vazifelerde bulunmuştur. Babası Tepedelen mütesellimi Veli Paşa’dır. Küçük yaşta babası öldüğünden gençliği mücadelelerle geçti. Kurd Ahmed ve Kaplan Paşalar’a hizmet edip, himayelerine girdi. Kaplan Paşa’ya damat oldu. Yanya, Delvina ve Tırhala mutasarrıflıklarıyla Derbentler başbuğluğu gibi vazifelerde kendini tanıttı. Oğulları Muhtar, Veli Veliyüddin ve Salih Paşalar, çeşitli vazifelerle Kuzey Arnavutluk’la Yunanistan’a hakim oldu. Buralar, Tepedelenli ailesinin malikanesi haline geldi.
Osmanlı x Rusya-Avusturya Savaşında 1787’de Avusturya cephesinde Pançova Harekatına katıldı. Sırbistan’da çıkan isyanı bastırmada hizmetleri oldu. Rus cephesinde de savaştı. Rütbesi 1795’te mirmiranlığa yükseldi. Yanya bölgesindeki yerli halkın çıkardığı isyanların bastırılmasında, Napolyon’un Mısır’a saldırısı sırasında Fransızlarla yaptıkları mücadelelerde zaferler kazandı. 1798’de Preveze yakınında Fransızları bozguna uğratınca, kendisine Sultan Üçüncü Selim Han tarafından vezirlik verildi. Rumeli valisi olarak, dağlı eşkıyaların cezalandırılması için çalıştı. On dokuzuncu yüzyılın başında Osmanlı Devletiyle İngiltere, Fransa ve Rusya arasındaki siyasi olaylardan da istifade ederek, Makedonya bölgesinin en güçlü adamı haline geldi. Bu bölgenin tanınmış valilerinden İbrahim Paşa’yı hileyle yanına getirtti. Ölünceye kadar Yanya’da hapsetti. Oğlunu yerine göndererek Arnavutluk’un Toskalık bölgesinde hakimiyet kurdurdu.
Tepedelenli Ali Paşa, Arnavutluk’ta ve hakim olduğu diğer yerlerde devlet içinde devlet gibi hareket etmeye başladı. Mora ahalisinin ve Rumlar’ın ayaklanarak, devletin başına yeni bir gaile açılmasını istemeyen Sultan Mahmut Han, Tepedelenli Ali Paşa’nın üzerine gitmiyordu.
Bilahare Tepedelenli Ali Paşa ve oğulları, memuriyetlerinin bir kısmından azledildiler. Fakat dinlemedikleri için, üzerlerine karadan ve denizden kuvvet gönderildi. Yanya kalesinde bir sene 4 ay 25 gün muhasaradan sonra, serasker Hurşit Paşa’nın, hayatına dokunulmayacağına dair teminat vermesi üzerine, Yanya gölündeki Pandeleimon Manastırı’na çekildi. 1822 yılında çıkan bir çatışmada öldürüldü.
HAKKINDA YAZILANLAR
1.Yanya Sultanı
Tepedelenli Ali Paşa
William Plomer
Milliyet Yayınları / Tarih Dizisi
HABER
Arnavut bakan, Tepedelenli'nin kesik başını istedi
Zaman 11 Şubat 2013
Arnavutluk Başbakanı Sali Berişa, AK Parti İzmir Milletvekili ve Arnavutluk Dostluk Grubu Başkanı Rıfat Sait'ten Ali Sami Yen'in babası Şemsettin Sami'nin mezarı ve Osmanlı döneminde başı kesilerek idam edilen Tepedelenli Ali Paşa'nın kafasının Arnavutluk'a naklini istedi. Bu ilginç talep, resmi ziyaret esnasında ikili görüşmelerde resmen dile getirildi.
Balkan temasları kapsamında Arnavutluk ve Kosova'ya giden Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz ve Türkiye Arnavutluk Dostluk Gurubu Başkanı AK Parti İzmir Milletvekili Rıfat Sait, Arnavutluk temasları çerçevesinde Başbakan Sali Berişa ve Cumhurbaşkanı Buyar Nişanı, Kosova temaslarında Kosova Başbakanı Haşim Taçi ve Meclis Başkanı Yakup Krasniçi ile bir araya geldi.
Temaslar kapsamında Arnavutluk Başbakanı Sali Berişa, İzmir Milletvekili Sait'ten Arnavut asıllı Ali Sami Yen'in babası ve ilk Türkçe sözlüğün yazarı olan Şemsettin Sami'nin (Sami Fraşeri) mezarını Arnavutluk'a getirilmesini istedi. Başbakan Berişa ayrıca Osmanlı döneminde kafası kesilerek idam edilen ve kesik başı bir tepside İstanbul'a getirilen Arnavut asıllı Tepe delenli Ali Paşa'nın kafasının da Arnavutluk'a getirilmesini istedi. 1822 yılında II. Mahmut tarafından idam edilen ve Vücudu Arnavutluk'ta olan Tepe delenli Ali Paşa'nın kesilen başından ayrı olarak mezarında duruyor. Paşanın kafası Arnavutluk'a giderse 191 yıl sonra vücuduyla bir araya gelecek. Şemsettin Sami ve Tepe Delenli Ali Paşa'nın mezarlarının naklini isteyen Başbakan Berişa, yaklaşan seçimler öncesi milliyetçi Arnavutların oylarına talip görünüyor.
"RESMİ YAZI DA BİR NOTA ŞEKLİNDE ÜLKEMİZE GÖNDERİLDİ"
Konuyla ilgili konuşan AK Parti İzmir Milletvekili ve Türkiye Arnavutluk Dostluk Gurubu Başkanı Rifat Sait, "Kosova Başbakanı Haşim Taçi, Kosova meclis Başkanı Yakup Krasniçi, Arnavutluk Başbakan Sali Berişa ve Cumhurbaşkanı Buyar Nişanı ile görüşmelerimiz oldu. Dört günlük Balkan ziyaretimizde Türkiye Arnavutluk Dostluk Gurubu Başkanı olarak Milli Savunma Bakanımız Sayın İsmet Yılmaz'a eşlik ettik. Arnavutluk'ta çok enteresan bir olayla karşılaştık. Arnavutluk Başbakanı Salih Berişa, ilk Türkçe sözlüğümüzün yazarı olan Arnavut asıllı Şemsettin Sami, aynı zamanda Galatasaray Spor Kulübü'nün kurucusu Ali Sami'nin babası Sami Fraşeri'nin (Şemsettin Sami) mezarının Arnavutluk'a nakledilmesi talep etti bizden. Ayrıca Osmanlı'da başı kesilerek idam edilen Tepe Delenli Ali Paşa'nın kellesini de istediler. Çok ilginç bir talep bu. Şemsettin Sami'nin mezarının Arnavutluk'a devir tesliminin ve naklinin istenmesi karşısında bizde bunu not aldık. Bu konuda Arnavutluk tarafının resmi yazısı da bir nota şeklinde ülkemize gönderildi diye biliyorum. Kararı yetkili merciler verecektir, ancak Sami Fraşeri olarak bilinen ve Ali Sami Yen'in babası olan Şemsettin Sami'nin mezarının nakli sağ kalan aile efradının ne düşündüğü de çok önemli, muhtemelen onlara da sorulacaktır." dedi.
Şemşettin Sami'nin Arnavutluk tarihinde önemli yer tutan kardeşleri Naim ve Abdül Fraşeri'nin mezarları Arnavutluk'ta bulunuyor.
TEPEDELENLİ ALİ PAŞA
Osmanlı'nın Yanya Valisi olan Tepedelenli Ali Paşa, oğullarıyla birlikte bağımsız bir devlet kurma aşamasına gelmesi üzerine II. Mahmut tarafından görevden alındı. Hakkında idam kararı verilince silahına davranması üzerine kurşunla öldürüldü. Daha sonra başı kesilerek İstanbul'a gönderildi.
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
|
biyografi.net
|
Tanıtım |
 |
|
|
 |
|
|
Tanıtım |
 |
 |
|
