|
|
Jüsipbek Aymavıt
( 1889)- (1931)
romancı, yazar
Kazak Edebiyatı
1889 yılında doğdu. Romancı, tiyatro yazarı, şair, çevirmen, araştırmacı olarak çok yönlü kimliğiyle Kazak Edebiyatı'nın önemli sanatçıları arasında yer aldı.
1928 yılında Akbilek romanını yazdı.
İlk eğitimini avulundaki Avul Mektebinde eski usulde aldı. 1907 yılından başlayarak Bayanavıl’daki Rus mektebinde, Kerekuv’deki (Pavlodar) avul işçiliği mektebinde, Kerekuv’deki iki sınıflı Rus-Kazak mektebinde eğitim gördü. Daha sonra Semey’de Öğretmenler Semineri’ni bitirerek öğretmen oldu (1914-1919).
Siyasi faaliyetlere Kazakları Rus esaretinden kurtarmak için kurulan Alaş Orda hareketi saflarında başladı. Ancak 1919’da Alaş Ordacıların Bolşeviklerle anlaşması üzerine o da Komünist Parti saflarına geçti.
1920 yılı sonbaharında Orenburg’da yapılan Kazakistan Sovyeti’nin Birinci Kurultayı’na delege olarak katıldı. 1924 sonbaharında, Alaş Orda hareketinin önemli isimleri olan Mirjakıp Duvlatov, Mağjan Jumabayev, Jahanşa ve Halil Dosmuhammedoğlu, Sultanbek Kojanoğlu gibi Aymavıtov da Taşkent’e gitti.
Taşkent’te Ak Jol gazetesinde çalışmaya başladı. Taşkent’te basın-yayın faaliyetleriyle ilgilendi.
1930’da Alaş Orda’nın Sovyet Hükümeti’ne karşı yürüttüğü gizli faaliyete katıldığı gerekçesiyle tutuklandı.
Kazak Sovyet edebiyatında Stalin tarafından ilk tasfiye edilen yazarlardan biri oldu.
Milliyetçi ve Sovyet Hükümeti’ne karşı olduğu gerekçesiyle 1931 yılında öldürüldü.
Bu dönemde Jüsipbek Aymavıtov’un eserleri yasaklandı. Ancak Sovyetler Birliği’nin dağılmasına yakın eserleri üzerindeki yasak kaldırıldı. Yazarın eserleri, bağımsızlıktan sonra 1996-1999 yılları arasında M. O. Avezov Edebiyat ve Sanat Enstitüsü tarafından beş cilt halinde yayımlandı.
ESER-AYRINTI
Jüsipbek Aymavıtov’un Akbilek romanı
Jüsipbek Aymavıtov’un Akbilek adlı romanında romana ismini veren Akbilek’in hayatı etrafında Beyazların Kazaklara yaptığı baskı ve eziyetler ile Kızılların (Sovyet Hükümeti’nin) Kazakistan’ın Altay bölgesine hâkim olması konu edilmektedir. Romanda, Rusya’daki İç Savaş döneminde (1917-1919) Altay Dağları’nda Beyazlar ve Kızıllar arasında yaşanan çatışmanın Kazak avullarına sıçrayışı ve kendi hâlinde avulunda yaşayan bir Kazak kızının hayatının, Beyazlar-Kızıllar çatışması üzerinden tamamen değişmesi konu edilir.
HAKKINDA YAZILANLAR
Jüsipbek Aymavıt (1889-1931)
Kazak bozkırlarında ortaya çıkan millî uyanışa, millîleşme çabalarına ve kurtuluş mücadelesine kuvvet veren aydın, yazar ve şâirler arasında Magcan Cumabayev (1893-1938), Sultan Mahmut Toraygır (1893-1920), Jüsipbek Aymavıt (1889-1931) ve Şahkerim Kudayberdi gibi kişilerin de Kazaklar nezdinde önemli bir yeri vardır.
Kazak Edebiyatının Belli Başlı Temsilcileri
Bünyamin ÖZGÜMÜŞ
Yağmur Sayı : 16
Temmuz - Ağustos - Eylül 2002
BİR ŞİİRİ
Biz Kazak halkıyız
Eski atam er Türk,
Biz Kazak halkıyız,
Serin dağ, büyük göl,
Sarı arka topraklarımız.
…Ata binersek rüzgarız,
Fırtına gibi koşarız,
Haydi dersek yigitçe,
Alevlenerek yanarız.
…Er Türk ezelden,
Ok delmiş etimiz.
Korkup hiç düşmandan,
Olmamışız yüz geri.
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
