|
|
Şinasi Tekin
akademisyen
1933 yılında Balıkesir’de doğdu. Babası Ramazan oğlu İbrahim Efendi’dir. İlkokulu Bursa'da, ortaokulu ise Bilecik'te (1944-1947) ve liseyi de İstanbul Haydarpaşa Lisesi'nde yatılı olarak okudu. Bursa Öğretmen Okulundan (Dârulmüallimîn) mezun oldu. Dursunbey, Balıkesir ve Bursa ilkokullarında öğretmenlik yaptı. 1950'de girdiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü 1953'te bırakıp Almanya'ya gitti. 1958'de Hamburg Üniversitesi’nde Annemarie von Gabain'in yanında doktora çalışmasını bitirip yurda döndü. İstanbul'da altı ay süren bir asistanlıktan sonra yeni açılmış olan Erzurum Atatürk Üniversitesi’ne geçti. 1961'de doçent, 1964'te profesör oldu ve Türk Dili ve Edebiyatı bölümü başkanlığına getirildi. 1965'ten vefatına kadar Harvard Üniversitesi'nde akademik çalışmalarına devam etti.
Yayınladığı eski metinlerden en önemlisi İslamlık öncesi dönemlere ait Uygurca Maitrisimit adlı eserdir. Fakat bunun yanı sıra Eski Anadolu Türkçesi dönemiyle de ilgilenmekteydi. Türk, İslâm ve Orta Asya kültürlerinin ana kaynaklarını yayınlamak üzere Harvard'da kurulan Sources of Oriental Languages and Literatures SOLL serisini eşi Gönül Alpay Tekin ile birlikte idare etti. Bu seriden 54 cilt yayınlandı. Bunun yanı sıra Türklük Bilgisi Araştırmaları / Journal of Turkish Studies (TUBA) adlı bilimsel dergiyi, o zamanlar Chicago Üniversitesi'nde bulunan Fahir İz ile birlikte 1977 yılında çıkarmaya başladı. Bir süre sonra eşi Gönül A. Tekin de bu faaliyete katıldı. Gene Harvard Universitesi'nde yayınlanmakta olan bu dergi, hiç aksamadan düzenli olarak çıktı.
Harvard'ın Continuing Education (Sürekli Eğitim Merkezi) bölümüne bağlı olarak 1997 yılında Ayvalık'ın Cunda köyünde başlattığı Harvard-Koc University Intensive Ottoman and Turkish Summer School in Turkey (Yoğun Osmanlıca ve Türkçe) adlı Osmanlıca Yaz Okulu, başarılı bir şekilde devam etti.
17 Eylül 2004 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Fatih Camii'nde kılınan öğle namazını müteakip Edirnekapı Şehitliği'nde toprağa verildi.
ESERLERİ:
Kaynak: Yorgo Dedes (2005) "Şinasi Tekin Bibliyografyası" Şinasi Tekin Anısına Uygurlardan Osmanlıya, Simurg Yayınları, İstanbul, s. 87-99.
Kitaplar:
• Uygurca Metinler I: Kuanşi İm Pusar (Ses İşiten İlah) Vap Hua Ki Atlığ Nom Çeçeki Sudur (Saddharmapuñdarîka-Sûtra).
Atatürk Üniversitesi Yayınları, Araştırma Serisi-Edebiyat ve Filoloji, 2.Erzurum (1960)
• Abhidharma-Kośa-Bhâya-Tîkâ Tattvhartha-Nâma. The Uighur Translation of Shtiramati’s Commentary on the Vasubandhu’s Abhidharmakośaśâtra: Abidarim Koşavardi şastr. Text in Facsimile with Introduction.
Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları, 1. New York: Garland Publishing (1970)
• Die Kapitel über die Bewusstseinslehre im Uigurischen Goldglanzsûtra (IX.und X.).
Bearbeitet von K. Röhrborn und P. Schulz. Veröffentlichungen der Societas Uralo-Altaica, 3. Wiesbaden: Otto Harrassowitz (1971)
• Menâhicü’l-İnşâ’. Yahya bin Mehmet el-Katib’in 15. Yy’dan Kalma En Eski Osmanlıca İnşa Elkitabı. Giriş, Dizin, Tıpkıbasım.
Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları, 2. Türkçe Kaynaklar, 2. Cambridge, Mass.: Orient Press (1971)
• Uygurca Metinler II: Maytrisimit: Burkancıların Mehdîsi Maitreya ile Buluşma. Uygurca İptidaî Bir Dram: Burkancılığın Vaibhâşka Tarikatine Ait Bir Eserin Uygurcası.
Atatürk Üniversitesi Yayınları, 263. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 54. Araştırma Serisi, 44. Ankara: Sevinç Matbaası (1976)
• Buddhistische Uigurica aus de Yüan Zeit. Teil I: HSIN Tozin Oqidtaçi Nom Teil II: Die Geschichte von Sadâprarudita und Dharmodgata Bodhisattva.
Bibliotheca Orientalis Hungarica, 27. Budapest: Akadémiai Kiadó
(1980), [=Buddhistische Uigurica aus der Yüan-Zeit. (Asiatische Forschungen, 69) Weisbaden: Otto Harrossowitz (1980).]
• Maitrisimit Nom Bitig. Die uigurische Übersetzung eines Werkes der buddhistischen Vaibhâşka-Schule. 1. Teil: Transliteration, Übersetzung, Anmerkungen. 2. Teil: Analytischer und rückläufger Index.
Berliner Turfantexte, 9. Berlin: Akademie Verlag (1980).
• Willi Bang Kaup. Berlindeki Macar Enstitüsünden Türkoloji Mektupları (1925-1934).
Atatürk Üniversitesi Yayınları, 408. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 75. Tercüme Serisi, 8. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi (1980).
(Gönül Alpay Tekin ile.) Evliya Çelebi Seyahatnamesi. I. Kitap: İstanbul Topkapı Sarayı Bağdat 304 Yazmasının Tıpkıbasımı, 1, cüz: v. 1-106a. Giriş Fahir İz.
Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları, 11. Türkçe Kaynaklar, 9. Cambridge, Mass: Harvard Üniversitesi Basımevi (1989).
• (Gönül Alpay Tekin ile.) Evliya Çelebi Seyahatnamesi. I. Kitap: İstanbul. Dizin. Topkapı Sarayı Bağdat 304 Yazmasının Tıpkıbasım Neşrine Göre Hazırlanmıştır. 1. Cüz: Elif-Ce.
Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları, 12. Türkçe Kaynaklar, 10. Cambridge, Mass: Harvard Üniversitesi Basımevi (1989).
• Eski Türklerde Yazı, Kitap ve Kâğıt Damgaları.
İstanbul: Eren Kitabevi (1993).
Uygurca Metinler I: Kuanşi İm Pusar. (Ses İşiten İlah) Vap Hua Ki Atlığ Nom Çeçeki Sudur (Saddharmapuñdarîka-Sûtra).
Türk Dil Kurumu Yayınları, 576. Ankara (1993).
• (Gönül Alpay Tekin ile.) Evliya Çelebi Seyahatnamesi. I. Kitap: İstanbul Topkapı Sarayı Bağdat 304 Yazmasının Tıpkıbasımı, 2. Cüz: v. 106b-217b. Giriş Fahir İz. Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları, 19. Türkçe Kaynaklar, 17. Cambridge, Mass: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü (1993).
• İştikakçının Köşesi. Türk Dilinde Kelimelerin ve Eklerin Hayatı Üzerine Denemeler. Simurg Yayınları, 41. Dil ve Edebiyat, 8. İstanbul:Simurg (2001).
• Osmanlıca El Kitabı. 2 cilt. Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları, 52-53. Türkçe Kaynaklar, 45-46. Cambridge, Mass.: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü (2002)
HAKKINDA YAZILANLAR
Şinasi Tekin hocanın ardından...
İlber Ortaylı
Milliyet 19.09.2004
Uzun yıllar var ki Harvard'da sadece Amerikalılara değil, dünyanın dört bir yanından gelenlere, hatta en başta Türklere Osmanlı metinlerini, Uygur ve Göktürk edebi abidelerini Şinasi Tekin öğretirdi. Eşi ve onun kadar ünlü bir Türkolog olan Gönül Alpay Tekin hoca ile birlikte Harvard'ın Türk Etüdleri Dergisi'ni çıkarırlardı. Şinasi hoca kimsenin pek neşretmeye cesaret edemediği Budist Uygur metinlerinden oluşan "Altun Yaruk" adlı çalışmasıyla haklı bir ün yapmıştı. "Eski Türklerde Yazı", "Osmanlıca El Kitabı" adlı eserleriyle da tanınırdı. Fakat neşriyatının çoğunu Almanca ve İngilizce yapmıştı. Geniş okuyucu kitlesi talep etse Türkçe yazacağına da şüphe yoktu. Şinasi hoca yaptığı işlerle, "Özyurdunda garip, özdilinde laf anlatamaz" bir adamdı. Malesef eğitimimizden dolayı bizde dilbilimi, genel olarak filoloji ve Türk dili tarihine ciddi yaklaşım yoktur. Böyle uzmanlarımız yurtdışında ders verirler. 1933 Balıkesir doğumluydu. 1965'te Atatürk Üniversitesi'nde profesör oldu ve hemen ardından Harvard'a davet edildi. 40 yıla yakın süre Harvard'da hocalık yaptı. İstanbul Üniversitesi'nde yetişmiş ve Hamburg'da ünlü Türkolog Anna Marie von Gabain'in şakirtleri arasında temayüz etmiştir. Hocanın yerinin doldurulacağını pek zannetmiyoruz ama inşallah geçen zaman bu hükmün aksini gösterir.
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
