|
|
Hüseyin Cahit Yalçın
( 1874)- (1957)
gazeteci, yazar, çevirmen
1874 yılında Balıkesir'de doğdu. Yüksek öğrenimini Mekteb-i Mülkiye'de tamamladı. 1897 yılından sonra Vefa ve Mercan İdadilerinde Türkçe ve Fransızca öğretmenliğinin yanı sıra müdür yardımcılığı ve müdürlük görevlerinde bulundu.1900 yılında Tevfik Fikret Servet-i Fünun dergisi'nden ayrılınca bu derginin yönetimini üstlendi. II. Meşrutiyet'in ilanından sora memurluktan ayrıldı. Tanin'i çıkardı. Daha sonra İttihat ve Terakki Partisine girdi. Milletvekili seçilerek Meclis-i Mebusan başvekilliğine getirildi. İstanbul'un işgal edilmesi üzerine İngilizlerce tutuklanıp Malta Adasına sürgüne yollandı (1919). Dönüşünde yeniden Tanin'i çıkardı. Milli Mücadele sonrasında gerçekleştirilen bazı devrimlere ve bazı kanunlara karşı çıktığı için İstiklal Mahkemesinde yargılandı. Aklandıktan sonra ikinci kez yargılanarak 1925'de Çorum'a sürgüne gönderildi.
Sürgünden döndükten sonra Sanayi ve Maadin Bankası İdare Meclisi Başkanlığına atandı. 1933 yılında Fikir Hareketleri Dergisi'ni çıkardı. 1938'de yeniden politikaya ve gazetecilik hayatına yeniden girdi.1939'da İstanbul, 1950'de de Kars'tan milletvekili seçilerek Meclis'e girdi. 1948 yılında Ulus Gazetesi'nde başyazarlık yaptı.
Demokrat Parti yönetimine karşı bir yazısından dolayı mahkum oldu. Bir süre cezaevinde yattıktan sonra Cumhurbaşkanı tarafından bağışlandı. 1957 yılında İstanbul'da öldü.
ESERLERİ:
Nadide, Kavgalarım (roman), Hayal İçinde, Hayat-ı Muhayyel, Hayat-ı Hakikiyye Sahneleri, Niçin Aldatırlarmış(hikaye), Edebi Hatıralar, Siyasal Anılar(hatırat),: Talat Paşa (biyografi).
ESER-AYRINTI
1.Siyasal Anılar
Hüseyin Cahit Yalçın
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Anı Dizisi
Hüseyin Cahit Yalçın'ın Siyasal Anılar'ı 1908-1918 yılları arasını, yani Meşrutiyet döneminin ilginç olaylarını açıklıyor. Bilindiği gibi, Meşrutiyet dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma çağının son aşamasıdır. Bu nedenle sözkonusu dönemin olayları imparatorluğun kurtuluşu için yapılmış son ve umutsuz çırpınışlardır. Yazar, gazateci ve politikacı Hüseyin Cahit Yalçın'ın
aynı zamanda İttihat ve Teraki Partisi üyesi, hatta partinin sözcüsü olması, elinizdeki anı kitabının değerini daha da arttırıyor.
Siyasal Anılar'ın odaklandığı başlıca konular şunlar: İttihat ve Terakki Partisi'nin idealizmi; yenilik ve gericilik çatışmaları; reform denemeleri; azınlıkların yıkıcı faaliyetleri; parti kavgaları; iç isyanlar; Balkan ve Birinci Dünya Savaşlarında Osmanlı politikası... Kitabın son bölümünde Yalçın'ın Malta sürgünlüğü ve Atatürk dönemi anılarının özetleri de yer
alıyor.
HAKKINDA YAZILANLAR
Fikir Hareketleri
Cumhuriyet döneminde İstanbul'da yayımlanan fikrî ve edebî muhtevalı haftalık dergi.
II. Meşrutiyet devrinin ünlü gazetecisi Hüseyin Cahit Yalçın'ın Cumhuriyetin 10. yıldönümünde çıkarmaya başladığı Fikir Hareketleri Cumhuriyet döneminin en önemli fikir dergilerinden biridir.
29 Teşrinievvel 1933-12 Teşrinievvel 1940 tarihleri arasında toplam olarak 364 sayı yayımlanmıştır. Aynı yıllarda Yeni Adam, Varlık ve Yedigün'ün yanı sıra Ülkü, Kadro, Çığır, Ağaç, Yücel, Ayda Bir ve Fikirler gibi edebiyat ve fikir dergileri de bulunmakla beraber bunlar arasında Fikir Hareketleri'nin bilhassa Hüseyin Cahit'in kişiliği ve savunduğu fikirler dolayısıyla devrin şartlarına ters düşen bir özelliği bulunmaktadır.
II. Meşrutiyet"ten beri İttihat ve Terakkinin basındaki en güçlü temsilcisi olan ve muhaliflerle şiddetli kalem kavgalarına girişen Hüseyin Cahit, Cumhuriyetten sonra inkılâpları gerçekleştiren kadronun dışında kalmış, üstelik Lozan barış görüşmeleri, Cumhuriyetin ilânı ve hilâfetin kaldırılması gibi önemli konularda Mustafa Kemal'e ve etrafındaki kadroya yönelttiği tenkitler dolayısıyla yeni idarenin gözünde istenmeyen adam durumuna düşmüştü. Bu arada üç defa İstiklâl Mahkernesi'ne sevkedilen yazar, biraz da geçim sıkıntısını hafifletmek amacıyla Fikir Hareketleri'ni neşretmeye başladı. Ahmet Cevat Emre, Osman Nuri Ergin, İbrahim Zeki Öget, Samet Ağaoğlu, Cemil Bilsel, F. Hulusi Demirelli, Server İskit ve Pertev Naili Boratav gibi birkaç yazarın birer yazısı dışında baştan sona Hüseyin Cahit'in tercüme ve telif yazılarıyla çıkan dergi, aslında onun Malta'ya sürüldüğü 1919'da başlayıp 1923'ten itibaren "Oğlumun Kütüphanesi" genel başlığı altında yayımladığı tercüme eserler serisinin bir devamı sayılabilir.
Gerçekten de Fikir Hareketleri daha çok bir tercüme dergisi karakterindedir. Dergiye aldığı yazılardaki seçme prensibini yazar şöyle açıklar: "Millî hâkimiyet felsefesi ve rejimi aleyhinde sağdan soldan yapılan hücumların mahiyetini tahlil ve teşvik etmek ve icap eden malumatı vermek..." Başka bir deyişle yazar bu dergide, yaşadığı yıllarda yayılma İstidadı gösteren sosyalizm, komünizm, faşizm ve nazizm gibi totaliter siyasî akım veya sistemlerle mücadele etmek, gençliği bu yoldaki fikirlere karşı uyararak demokrasi fikri etrafında toplamak gayesini gütmüştür. Tercüme yazılardaki fikri muhtevayı ise şu dört kelime etrafında toplamak mümkündür: Liberalizm, hürriyetçi parlamenta-rizm, tekâmülcülük ve ferdiyetçilik. Öte yandan bu fikirlere samimiyetle İnanan Hüseyin Cahit'in, daha önce 1923-1925 arasında Taniride yeni İdareye karşı yaptığı muhalefeti söz konusu tercümeler vasıtasıyla başka bir şekilde sürdürdüğü de söylenebilir.
Dergide yer alan yazıların büyük bir kısmı Francis Delaisi. Richard Lewinson, Albert Einstein, Francesco Nitti, Fortu-nat Strovuski, Antoine Zihchka, A. van Gennep, Henri de Zoghep, Charles Tur-geon. Alain, Felicien Challaye. Joseph-Berthelemy, Andre Gide, G. Mosca, Levy Bruhl, Louis Weber. Montgomery Bel-gion, Henri de Man, E. Robert Curtius gibi Avrupa'nın tanınmış ilim. fikir ve sanat adamlarının makale ve kitaplarından yapılmış tercümelerdir. Felsefe, psikoloji, sosyoloji, siyaset bilimi ve estetiğe dair bu parça parça tercümelerin yanı sıra aynı konulara dair tefrikalar da epeyce bir yer tutmaktadır.
Bunlardan önemli olanlar şöyle sıralanabilir:
J. J. Rousseau. "Sosyal Mukavele yahut Siyasî Hukuk Prensipleri";
W. Durant, "Filozoflar, Hayat ve Mezhepleri";
B. Russel, "Radikal Filozoflar";
H. Beraud, "Roma'da Neler Gördüm? Faşizm Hakkında Müşahedeler;
T. Tchernavina, "Guğ-peou'dan Kaçanlar: Bolşevik Rusya'da Hayat";
A. Smith, "Ben Bir Sovyet Amelesiydim: Rusya'da Bugünkü Hayatın İçyüzü";
A. Barmine, "Yirmi Sene URSS Hizmetinde: Bir Sovyet Diplomatının Hâtıraları".
Hüseyin Cahit'in Fikir Hareketleri'nde tercümelerden daha az yer kaplayan telif yazıları ise dinî, edebî yazılar ve polemikler olmak üzere üç grupta toplanabilir. Bunların ilk bölümünde yazar, Kur'ân-ı Kerim'i ve Kur'an tefsirlerini serbest bir şekilde yorumlayarak bizde din telakkisi ve Hz. Muhammed'in şahsiyeti konularında yapılan yanlışlıklar. din adamlarının toplumdaki menfi tesirleri, taassup, hurafeler ve müsamaha gibi konular üzerinde durmuştur.
Yazar İslâmiyet'i, aynı yıllarda çeşitli muhafazakâr kalemlerin ele alıp savunduğu gibi bütünüyle hayatı ve toplumu şekillendiren aslî bir unsur olarak değil, daha çok Batı'da Hıristiyanlığın varlığı gibi ruhanî yanı ağır basan, Türk toplumunun geleneksel kurumlarından biri olarak değerlendirmiştir.
Edebî yazılar ise kendi hâtıralarıyla çağdaş edebî eserler hakkında yazdığı tanıtma veya tenkitlerdir. Bu yazılar, onun 1899-dan itibaren her hafta "Hayât-ı Matbuat" genel başlığıyla Sabah gazetesinde yazdığı edebî sohbetlerin daha ölçülü bir devamı sayılabilir.
Hüseyin Cahit bu yazılarında Necip Fazıl Kısakürek, Sabri Esat Siyavuşgi), Reşat Enis (Aygen), Ömer Bedrettin Uşaklı, Cahit Sıtkı Tarancı, Ha-lit Fahri Ozansoy, Yakup Kadri Karaos-manoğlu, Peyami Safa ve Falih Rıfkı Atay gibi şair ve romancıların yeni çıkan eserlerini tanıtmıştır.
Hüseyin Cahit, aleyhindeki şartlara rağmen kavgacı kişiliği dolayısıyla bu dergide birçok yazarla polemiğe girmekten de kendini alamamıştır. Özellikle Kadro dergisinde kendisini Avrupa hayranlığı ve hedefsizlikle suçlayan Şevket Süreyya Aydemir'le tartışan Hüseyin Cahit'in cevaplarında Kadro'yu Türk inkılâbını Marksist bir temele dayandırmaya çalışmakla itham etmesi dikkati çeker. Hüseyin Cahit'in bundan başka dinî-fikri konularda Ömer Rıza Doğrul, Nihal Atsız, Necati Kemal; edebî konularda ise Nurullah Ataç ve Burhan Belge gibi yazarlarla giriştiği polemikler de dergide yer almaktadır.
Bibliyografya:
ö. Faruk Huyugüzel, Hüseyin Cahit Yalçının Hayatı ue Edebî Eserleri üzerinde Bir Araştırma, İzmir 1984, s. 41; Şevket Süreyya, "Biz Avrupa'nın Hayranı Değil, Mirasçısıyız", Kadro, sy. 29, İstanbul 1934, s. 43-46; Hüseyin Cahit [Yalçın], "Avrupa'nın Mirasçıları", Fikir Hareketleri, sy. 35, İstanbul 1934, s. 138-140; Necip Fazıl Kısakürek, "Memleket Mecmualarının Geçit Resmi", Ağaç, sy. 9, İstanbul 1936, s. 15; Ziya Bakırcıoğlu, "Fikir Hareketleri", TDEA, III,232-233.
|
Siz de biyografi.net'te yer alabilirsiniz
"
İyi ki, biyografi.net var!" |
|
