Şinasi

gazeteci, yazar

Sayfayı paylaş

İlgili Kategoriler

Şinasi
gazeteci, yazar
İbrahim Şinasi

5 Ağustos 1826 tarihinde İstanbul'da doğdu. Topçu yüzbaşısı olan babası Mehmet Ağa 1829'da Osmanlı-Rus Savaşı'nda öldü. Annesi onu yakınlarının desteğiyle büyüttü.

İlköğretimini Mahalle Sıbyan Mektebi ve Feyziye Okulu'nda tamamladı. Tophane Müşiriyeti Mektubî Kalemi'ne katip adayı olarak girdi. Burada görevli memurlardan İbrahim Efendi'den Arapça ve Farsça öğrendi.

Eski adı Chateauneuf olan Reşat Bey'den Fransızca dersi aldı. Bu görevindeki başarısı nedeniyle önce memurluk sonra hulefalık derecesine yükseltildi.

Paris’e Gitti

1849 yılında bilgisini artırması için devlet tarafından Paris'e gönderildi. Burada edebiyat ve dil konularındaki çalışmalarını sürdürdü.

Oryantalist De Sacy ailesi ile dostluk kurdu. Ernest Renan'la tanıştı. Lamartine'in toplantılarını izledi. Oryantalist Pavet de Courteille'e çalışmalarında yardım etti. Dilbilimci Littré ile tanıştı. 1851'de Société Asiatique'e üye seçildi.

1854 yılında Paris dönüşünde bir süre Tophane Kalemi'nde çalıştı. Daha sonra Meclis-i Maarif üyeliğine atandı. Encümen-i Daniş'te (ilimler akademisi) görev yaptı.

Koruyucusu sadrazam Mustafa Reşit Paşa’nın görevinden ayrılması üzerine üyelikten çıkarıldı. Reşit Paşa 1857'de yeniden sadrazam olunca, Şinaşi de eski görevine döndü.

Tercüman-ı Ahvâl

1860 yılında Agah Efendi ile birlikte Tercüman-ı Ahvâl gazetesini çıkardı. Devlet işlerini eleştirmesi ve Sultan Abdülaziz'e karşı girişilen eylemin düzenleyicilerinin yanında yer alması nedeniyle 1863'teki Meclis-i Maarif'teki görevine son verildi.

Gazeteyi Namık Kemal'e bırakarak, 1865 yılında Fransa'ya gitti. Orada sözcük çalışmalarına yöneldi. Société Asiatique üyeliğinden ayrıldı. 1867'de İstanbul'a döndü. Kısa bir süre sonra yeniden Paris'e gitti. Burada kaldığı iki yıla yakın sürede, Fransa Milli Kütüphanesi’nde araştırmalar yaptı.

1869 yılında İstanbul'a dönünce bir matbaa açtı. Eserlerinin basımıyla uğraşmaya başladı.

13 Eylül 1871 tarihinde İstanbul'da beyin tümöründen vefat etti.

ESERLERİ:

Tercüme-i Manzume
Şair Evlenmesi
Müntehabat-ı Eşhar (şiirlerinden seçmeler)
Durub-u Emsal-i Osmaniye (atasözleri)
Müntehabat-ı Tasvir-i Efkar (seçme makaleler)

HAKKINDA YAZILANLAR

Batı Aktarmacılığı

Şinasi Batı, özellikle de Fransız kültürü etkisinde eserler verdi. Ülkenin Batı örnek alınarak eğitim alanında uygulanacak radikal yöntemlerle gelişebileceğini savundu.

Batı hatta Fransız aktarmacılığını tek çözüm gördü. Bu amaçla yazarlığında çok yönlü bir çaba içine girdi. Gazete çıkardı, makale, şiir ve oyun yazdı, sözlük çalışmaları yaptı. Halkı "aydınlatılması" gereken bir yığın olarak gördü. Değişmeyi mekanik bir hadise olarak algılama yanlışına düştü.

Tanzimatla başlayan Batılılaşma hareketinin öncülerinden biri olarak dil, edebiyat ve düşünce hayatının değişmesinde etkili oldu.

Dil çalışmaları önemli

Düz yazılarında sade bir dil kullandı. Dildeki yalınlaşma çabasını edebiyat ve tiyatro alanlarındaki eserleriyle destekledi.

Batı şiirini tanıtma, yeni şiir biçimlerini edebiyata sokma amacıyla Fransız şairlerinden tercümeler yaptı.