İsmi, Muhammed bin Abdullah’tır. 1671 (H.1082) senesinde İstanbul’da Cerrahpaşa Camiinin karşısındaki Yağcızade Konağı’nda doğdu.
Nureddin Cerrahi’nin soyu, Ebu Ubeyde bin Cerrah’a ulaştığı için Cerrahi denilmiştir. Cerrahpaşalı olduğu için Cerrahi denildiği de söylenmiştir.
Nureddin Cerrahi, Kur’an-ı Kerim’i, küçük yaşta Cerrahpaşa Mektebi’nde hocası Yusuf Efendi’den öğrendi. Sonra zahiri ilimleri öğrenmek için medreseye gitti. Medrese tahsilini tamamladıktan sonra, genç yaşta Mısır kadılığına tayin edildi.
Ali Efendi’ye karşı kalbinde muhabbet duyan Nureddin Cerrahi talebeliğe kabulünü rica etti. Kabul edilmesi üzerine de Mısır kadılığı vazifesine gitmedi. Tasavvufta ilerleyip irşad için icazet aldı ve hırka giydi.
Karagümrük yakınında ve dört yol ağzında Kethüda Canfeda’nın yaptırdığı caminin yanında Bakkal İsmail Efendi’nin yaptırdığı bir odada ibadetle meşgul oldu. İnsanlara Yüce Allah’ın emir ve yasaklarını anlattı.
1703 senesinde kapı kethüdalarından Bekir Efendi’nin vefat etmesi üzerine, Karagümrük civarında bulunan konağı boş kaldı. Sultan Üçüncü Ahmet Han boş kalan konağı satın aldırarak, dergah yaptı ve Nureddin Efendiye tahsis etti. Nureddin Cerrahi, ömrünün sonuna kadar burada insanlara doğru yolu göstermek için çalıştı.
1720 yılında İstanbul’da vefat etti. Karagümrük’te kendi adıyla anılan tekkeye defnedildi.
Nureddin Cerrahi’nin eserlerinden bazıları şunlardır:
1) Mürşid-i Dervişan Risalesi 2) Nutk-ı Şerif 3) Nasihat-ı Ali
Ayrıca çok güzel ilahileri vardır.
Cerrahi Tarikatı
Cerrahîlik (Cerrahîyye, Osmanlıca: جراحية ) bir İslâm tarikatı, Halvetîyye'nin kolu olan Ramazânîyye'nin alt şubesi.[1] Cerrahîlik, adını kurucusu olan Nureddîn Muhammed ibn-i Abdullah er-Rûmî el-İstanbulî el-Cerrahî'den alır. 17. yüzyılın sonlarında kurulmuş olan Cerrâhî tarikatı, eski İstanbul'un en yaygın tarikatlarından biriydi.[2]
Eski Cerrahî Tekkeleri
30 Kasım 1925 tarihli Tekke ve Zaviyelerin Kapatılmasına Dair Kanun yürürlüğe girdiğinde, İstanbul'da bulunan Cerrahî tekkeleri şunlardı[3]:
Arif Dede Tekkesi, Üsküdar, Mehmed Ağa Camii Çaylakzâde Tekkesi, Nuruosmaniye Halil Nizameddîn Tekkesi, Edirnekapı, Acıçeşme İplikçi Tekkesi, Otlukçu Yokuşu Karabaş Tekkesi, Rumelihisarı Karagöz Tekkesi, Silivrikapı Nureddîn Cerrâhî� Tekkesi, Karagümrük (Asitane) Sertarikzâde Tekkesi, Eyüpsultan Nişancası Sertarikzade Tekkesi, Fatih, Kumrulu Mescit yanı Şeyh Ali Tekkesi, Otlakçılar Tameşvar Tekkesi, Eyüpsultan Yağcızâde (Balaban) Tekkesi, Üsküdar, Balaban İskelesi Yesârîzade (Ordu Şeyhi) Tekkesi, Sofular Yıldız Dede Tekkesi, Bahçekapı, Yıldız Hamamı yanı
Cerrahî Şeyhleri
Cerrahî tarikatının âsitane postnişinlerinin isimleri şöyledir:
Nureddin Cerrahî (1678-1720) Süleyman Veliyüddîn Efendi (1673-1745) Mehmet Hüsameddîn Efendi (1675- 1754) Sertarikzâde Mehmet Emin Efendi (1686-1758) Seyyid Abdülaziz Efendi (1700-1760) Yahyâ Şerâfeddîn Efendi (1650-1770) Abduşşekûr Efendi (1686-1773) İbrahim Efendi (1697-1779) Morevî Mehmet Emin Efendi (1730-1794) Abdurrahman Hilmi Efendi (1688-1800) Mehmet Sâdık Efendi (1738-1800) Hâfız Mustafa Efendi (1715-1804) Kadı Mehmet Efendi (1742-1805) Mehmet Ârif Dede (1747-1822) Abdülaziz Zihni Efendi (1798-1853) Yahyâ Gâlip Hayatî Efendi (1832-1897) Mehmet Rıza Yaşar Efendi (1845-1912) İbrahim Fahreddîn Efendi (1886-1966) Muzaffer Ozak (1916-1985) Safer Dal (1926-1999) Ömer Tuğrul İnançer (1946-...)