Nijat Özön

sinema tarihçisi

Sayfayı paylaş

İlgili Kategoriler

Nijat Özön
sinema tarihçisi
araştırmacı, yazar, çevirmen

25 Aralık 1927 tarihinde İstanbul doğdu. Yüksek öğrenimini 1952’de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı ve Kütüphanecilik bölümünde tamamladı.

Edebiyat tarihçisi olan babası Mustafa Nihat Özön'ün izinden gitti. Eğitim hayatından sonra yayıncılık sektöründe çalıştı. Anadolu Ajansı’nda çevirmen, sekreter, bölüm şefliği görevlerinde bulundu. 1980 yılında emekli oldu.

1960’lı yıllarda Bilgi Yayınevi’nin Sinema Dizisi'ni yönetti. Yerli sinemamızı hemen her yönüyle ciddi biçimde ele aldı. Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu'nda sinema dersleri verdi.

1978'de Kültür Bakanlığı "Kültür Yüksek Kurulu" ve "Sinema Kurulu" üyeliğinde bulundu. İstanbul, Ankara ve İzmir film festivallerinde ödüller aldı.

Sinema üzerine yüzlerce inceleme, araştırma ve eleştiri yazısı yazdı. Bu yazıların bir bölümü Karagöz’den Sinemaya, Türk Sineması ve Sorunları (1995) adlı eserde derlendi.

Sinema sanatı üzerine ilk kitabı (Sinema Sanatı, 1956), ilk ciddi sinema dergisini (Sinema, 1956), ilk sinema ansiklopedisini (Ansiklopedik Sinema Sözlüğü, 1958), Türk Sinemasının geniş kapsamlı ilk tarihini (Türk Sineması Tarihi, 1962) ve kronolojisini (Türk Sineması Kronolojisi, 1968) yayınladı.

Sinema Elkitabı (1964), 100 Soruda Sinema (1972) ve Sinema: Uygulayımı, Sanatı, Tarihi (1985) adlı eserleri üniversitelerin sinema bölümlerinde ders kitabı olarak okutuldu.

Ayrıca Eisenstein, Pudovkin, Bazin gibi sinema kuramcılarının eserlerini de Türkçe’ye çevirdi.

Katkıda bulunduğu eserler arasında Arkın Sinema Ansiklopedisi (1975) ve Cumhuriyet Dönemi Türk Ansiklopedisi’nin (1984) Türk sinemasıyla ilgili bölümleri de yer almaktadır.

15 Aralık 2010 tarihinde vefat etti.

ESERLERİ:

Türk Sineması Kronolojisi 1895-1966
Sinema, Televizyon, Video, Bilgisayarlı Sinema Sözlüğü
Karagözden Sinemaya Türk Sineması ve Sorunları Cilt: 1 Tarih, Sanat, Estetik, Endüstri, Ekonomi
Karagözden Sinemaya Türk Sineması ve Sorunları Cilt: 2 Eleştirme, Eleştiri Yazıları, Sinema ve Toplum, Denetleme, Sinema ve TV
Türk Sinema Tarihi, 1962
Sinema El Kitabı, 1964
Ansiklopedik Sinema Sözlüğü, Arkın Kitabevi, 1968
Sinema Sanatı, Sinema Dergisi Yayınları, Ankara, 1956
100 Soruda Sinema Sanatı Nijat Özön, Mayıs 1972
Sinema, Uygulayımı - Sanatı - Tarihi 1985

Temel Yazım Kılavuzu
Büyük Yazım Kılavuzu
Büyük Dil Kılavuzu
Söylenişli Fransızca-Türkçe Sözlük

Çevirileri:

Film Duyumu, Sergey M. Eisenstein
Film Biçimi, Sergey M. Eisenstein
Potemkin Zırhlısı / Harp Esirleri / Cehennemden Dönüş, Sergey M. Eisenstein
Çağdaş Sinemanın Sorunları, André Bazin
Cehennemden Dönüş John Ford, 1967
Harp Esirleri Renoir, 1967
Sinemanın Temel İlkeleri V. I. Pudovkin, 1966