Nezih Neyzi akademisyen, bürokrat, yazar pazarlama araştırmacısı Nezih Halim Neyzi
25 Aralık 1923 tarihinde İstanbul’da doğdu. İlk ve ortaokulu Saint Joseph’de, liseyi Robert Kolej’de (1944) bitirdi. Ankara’da Hukuk Fakültesi ile Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde birer yıl okudu. 1948 yılında ABD’nde Pensilvanya Üniversitesi’nden İşletme dalında master derecesiyle birlikte bu dalda öğrenim gören “ilk Türk Yurttaşı” sıfatını da aldı.
1954 yılında Harvard Üniversitesi’nde pazarlama okudu. İstanbul’da İşletme İktisadı Enstitüsü’nde ilk pazarlama dersini başlattı. 1961’de İstanbul Üniversitesi İktisad Fakültesi’nden doktorasını aldı. Robert Kolej, Robert Yüksek ve Boğaziçi Üniversitesi’nde istatistik, pazar araştırması, dış pazar araştırması ve kamu yönetimi dersleri verdi.
Kamu görevi olarak, 1974 – 1975 ve 1977 – 1978 yıllarında iki kez Denizcilik Bankası Genel Müdürlüğü yaptı. 1982 yılında Ulaştırma Bakanlığı’ndan Bakanlık Danışmanı olarak emekliye ayrıldı.
1961 yılında PEVA (Piyasa Etüd Müşavirlik Araştırma Tic. Ltd. Şti.)'yı kurdu. Üstlendiği kamu görevi dolayısıyla bir süre ayrıldığı, Türkiye’nin ilk pazar araştırma bürosu olan PEVA’ya dönerek yeniden piyasa araştırmalarıyla ilgilendi.
1988 yılından bu yana Pazarlama ve Kamuoyu Araştırmacıları Derneği Başkanlığı'nı yürütüyordu. Ölümüne dek Cumhuriyet Vakfı ve Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ'de denetçi olarak görev yaptı.
Yurtiçinde Dünya, Milliyet, Cumhuriyet, Vatan ve Yeni İstanbul’da; yurtdışında mesleki platformlarda makaleler yayımladı.
Evli ve iki çocuk babasıydı.
Edirnekapı Şehitliği'nin sivil kısmındaki aile kabristanında toprağa verildi.
ESERLERİ:
1.Pazarlama ve Dağıtım Araştırmaları 2.Pendik: Devletçilik – Karma Ekonomi – Özel Sektör 3.Atatürk'ün Çocukları 4.Kızıltoprak Anıları 5.Türkiye Petrol Sanayii Doktora tezi. İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yayınları
Pazarlama ve pazar araştırma eğitiminde kullanılmak üzere 100 fazla örnek olayı ve PEVA’da kurduğu ilk özel dershanede okutulan “Satıcılık Prensipleri” ve “Pazar Araştırması” ders notlarını da hazırladı.
Ayrıca anneannesi Leyla Saz Hanım'm şiir ve anılarından oluşan 'Solmuş Çlcekler' adlı kitapla, dedesi Mehmet Ali Ayni'nın 'Milliyetçilik' adlı araştırmasını yayına hazırladı.
ESER-AYRINTI
Kızıltoprak Hatıraları Nezih Neyzi İletişim Yayınevi / Anı Dizisi
Nezih H. Neyzi, eski bir Kadıköylü. Kadıköy'ün artık "eskiye dair" isminden başka bir şeyi kalmayan eski mahallesi Kızıltoprak'ta, yerinde kimbilir hangi apartmanın yükseldiği bir köşkü, bu köşkün etrafında dağılan bir Osmanlı ailesinin hikayesini, kendi hatıralarına ve yıllarca dolaplarda saklanmış evrak-ı metrukeye dayanarak anlatıyor. Hemen hepsi Osmanlı döneminden Cumhuriyet'e kadar çeşitli devlet görevlerinde bulunmuş, şiir, edebiyat, müzik, mimarlık gibi sanatsal-kültürel faaliyetler yürütmüş, fikir hayatımıza katkılar yapmış, siyasi hayatta yeralmış geniş bir aile çevresinin hikayesini kah geçmişe uzanarak kah o insanların günümüzdeki izlerini arayarak oluşturuyor. Neyzi'nin hatıralarında, yazarın deyişiyle, Osmanlılarla Kızıltoprak birbirine bağlanıyor. Hekim İsmail Paşa'dan Sırrı Paşaya, Leyla Hanım'dan (Saz) Yusuf Razi Bey'e, Vedat Nedim Tek'e, Mehmet Ali Ayni'den İsmail Arar'a, Nezih ve Ali Neyzi'ye, İleri'lere uzanan aile zinciri bu bağı çok güzel tanımlıyor. Ama artık ne bu Kızıltoprak var ne de köşkün bahçesinde Leyla Hanım'ın söylediği bestesi duyuluyor: "Mani oluyor halimi takrire hicabım..." Bize kalan, yalnız Nezih Neyzi'nin hatıraları...
ÖDÜL
PEVA Yayınları ile katıldığı, özellikle anı ve tarih türü yapıtlara ağırlık tanıyan yayıncılık yaşamında, “Ulusçuluk” (Prof. Mehmet Ali Ayni, 1868 – 1945) adlı kitapla 1977 DÜNYA Kitap Dergisi Ödülü’nü kazandı.
Nezih H. Neyzi’nin bazı İLK’leri:
İşletmecilik öğrenimi gören ilk Türk öğrencisi (1948)
Kuruluşuna büyük emek verdiği İşletme İktisadı Enstitüsü’nde ilk pazarlama dersini başlatan öğretim görevlisi (1955)
Türkiye’nin ilk bağımsız pazarlama araştırma şirketini (PEVA) kuran işadamı (1961)
ESOMAR (Avrupa Kamuoyu ve Pazarlama Araştırmaları Derneği)’ın ilk Türk temsilcisi (1965)
Türkiye’de ilk medya araştırmasını (Reklam Araştırmaları Etüdü) başlatan araştırmacı (1966) Türkiye’de ilk ‘Satıcı Yetiştirme Kursları” ile özel pratik meslek eğitimciliğini başlatan eğitimci (1967)
Türkiye’de ilk defa bir yabancı araştırma şirketiyle (GfK PEVA) ortak çalışma yapılmasını başlatan araştırmacı (1987)
Türkiye’de ilk kez pazarlama ve kamuoyu araştırmacılığı dalında örgütlenme sağlamak amacıyla Pazarlama ve Kamuoyu Araştırmacıları Derneği’nin kurulmasına öncülük eden ve düzenli aylık eğitim seminerleri ve benzeri etkinliklerle araştırmacılığın çeşitli dallarında bilgi ve deneyim sahibi çok sayıda eleman yetiştirilmesine önayak olan bir meslek aşığı (1988)
Otuzbir yıl süren sabırlı bir çaba sonucu dünyada araştırmacılık konusunda önde gelen bir kuruluşun, ESOMAR’ın, yıllık kongresinin, 63 ülkeden bine yakın delegenin katılımı ile ilk kez Türkiye’de toplanmasını kabul ettirmeyi başaran yurtsever bir idealistti (1996).