Mirza Feth Ali Ahundzade

alfabe reformcusu

Sayfayı paylaş

İlgili Kategoriler

Mirza Feth Ali Ahundzade (1812)-(1878)
şair, yazar
dilci, düşünce adamı
alfabe reformcusu
Türk Dünyası'nın İlk Tiyatro Yazarı

1812 yılında Azerbaycan'ın Şeki kentinde doğdu. Ailesindeki huzursuzluk nedeniyle annesi tarafından Güney Azerbaycan'daki Erdebil şehrine, Ahund Hacı Alesger'in yanına götürüldü.

1825 yılına kadar Erdebil'de yaşadı. Ailesiyle önce Gence'ye, 1826'da da Şeki'ye yerleşti.

Güney Azerbaycan'da başladığı eğitimini Şeki'de tamamladı. 1834'de Alesger'in yardımıyla Tiflis'e gitti. Şark dilleri tercümanlığı görevine başladı.

Azeri Türkçesi yanında Osmanlı Türkçesi, Rusça, Farsça ve Arapçayı çok iyi derecede öğrendi.

Sanat hayatına, Azeri Türkçesi ve Farsça şiirler yazarak başladı.

Eserlerinin büyük bir kısmını çağdaşı olan sanatçılara yazdığı manzum mektuplar oluşturdu.

1850-1855 yılları arasında drama yazdı. Türk Dünyası'nın ilk tiyatro eserlerini yazdı. Yazdığı 6 komedi eserinde döneminin Azerbaycan hayatını usta bir dille yansıttı.

En önemli eserleri makaleleriydi. Yanlışlıkları ortaya koymayı amaç edindi. Çağdaş bilimsel eleştirinin Azeri Edebiyatı'nda ilk örneklerini verdi.

1857 yılında alfabe üzerinde çalışmaya başladı. Alfabe reformu için projeler hazırladı. Önce Arap alfabesinin ıslahı için uğraştı. Sonraki projeler Latin alfabesi üzerine oldu.

1863 yılında İstanbul'a geldi. Alfabe üzerine yaptığı çalışmalarını dönemin sadrazamına sundu.

1878 yılında Tiflis'de vefat etti.

ESERLERİ:

Temsilat (1859)
Kemalüddövle Mektupları (1926)
Hekayeti Hırs Gldurbsan (1938)
Hekayati Molla
İbrahimelil Kimyager (1938)
Seçilmiş Eserler (1938)
Aldanmış Kevakib (1962)

Bu eserlerinin yanında komedi ve piyesler de yazdı.

Mirza Feth Ali Ahundzade'nin fikirleri ve kişiliği

Feth Ali'nin kullandığı dil, halka ve yüksek tabakaya, köylüye ve şehirliye rahatlıkla hitap etmiştir. Eserlerinde dilde Türkçülüğü yaşatmıştır.

Gökalp'e göre Feth Ali, Gaspıralı İsmail Bey kadar önemli bir öncüdür.

Türk fikir ve edebiyatı alanındaki en önemli faaliyeti Türkçe tiyatroyu ilk yazan kişi olmasıdır.