Mir Jakup Duvlatulı (1881)-(1930) şair, yazar Kazak Edebiyatı'nın İlk Romancısı 1881 yılında doğdu. Milliyetçi Kazak şairi. Aynı zamanda eğitimci, bağımsızlık taraftarı ateşli bir halk ozanıdır.
Uyan Kazak adlı şiiri çok meşhurdur. Kazakların millî benliklerine dönmesi gerektiğini savunur. Kazak gazetesinde çıkan şiirin yayımı Rus makamlarınca durduruldu. Daha sonra milliyetçi Kazaklar tarafından bu şiir 20 bin adet basıldı. Bütün Türk toplulukları arasında büyük bir ilgiyle karşılandı.
1910 yılında kaleme aldığı Bahtız Cemal adlı eseri, Kazak edebiyatının ilk romanı olarak kabul edilmektedir.
1930 yılında vefat etti.
Uyan Kazak Şiiri
Közindi aş oyan Kazak! Köter bast Ötkizbey Karangıda beker castı Cer ketti, din naşarlap, hal harap bop Kazagım endi catuv caramastı
Gözünü aç, uyan Kazak, kaldır başını! Karanlıkta geçirme ömrünü Topraklar gitti, din zayıfladı, harap oldu. Kazağım, artık sana yatmak yaramaz.” (Mir Jakıp Dulatulı, Türkler, cilt:19.)
Kazak Edebiyatının Belli Başlı Temsilcileri Bünyamin ÖZGÜMÜŞ Yağmur Sayı : 16 Temmuz - Ağustos - Eylül 2002
HAKKINDA YAZILANLAR
Mir Yakup Duvlatov (1885-1935) Abdulvahap Kara
XX. yüzyıl başında Kazaklar arasında ilericiliğin ve siyasî şuurun oluşmasında büyük katkıları olacak eserlerden biri Mir Yakup Duvlat’ın kaleminden çıkmıştır. “Uyan Kazak” adıyla 1910’da Ufa’da yayımladığı kitabında Mir Yakup Duvlat Kazakları etkilemek için eserini Abay gibi manzum olarak kaleme aldı. Eserinde Duvlat, Kazakları her şeyi oluruna bırakmaktan vaz geçerek uyanmaya, karanlıklardan aydınlığa çıkmaya çağırdı. Duvlat’ın bu kitabının Kazakların uyanışına derin etkisi oldu.
Duvlat Kazak edebiyatında ilk roman yazarı olarak da özel bir yer almaktadır. “Bahtsız Cemal” isimli romanında Duvlat sadece Kazak edebiyatına roman kazandırmakla kalmadı, aynı zamanda o dönemde Kazak toplumunda ağır şartlar altında yaşayan kadınların sorunlarını da dile getirmiş ve kendinden sonraki Kazak yazarlarına bu konuda örnek teşkil etmiştir.
Kazakların modernleşmesinin kendi içinden çıkardığı düşünürler ve edebiyatçılarla gerçekleşeceğine inanan Dulatov’a göre, Puşkin, Gogol, Lermantov, Krilov, Turgenov ve Tolsloy gibi Rus halkına yol gösteren aydınlar gibi Kazaklar arasından da Abay Kunanbayev, Ahmet Baytursunov, Akmolla, Meşhur Cüsip gibi Kazak halkının geleceğini düşünen edipler ve aydınlar yetişmiştir.