İmam Birgivi fıkıh bilgini, mutasavvıf Osmanlı Devleti zamanında yetişen alimlerin büyüklerinden. İsmi Muhammed bin Ali, lakabı Zeynüddin'dir. Birgi kasabasında yerleştiği için Birgivi veya İmam Birgivi diye meşhur olmuştur. 1521 yılında Balıkesir'de doğdu.
Babası alim bir zattır. Önce babasından ilim öğrendi. Daha sonra yüksek ilimleri öğrenmek için İstanbul'a gitti. İstanbul'daki meşhur müderrislerden Ahizade Mehmet Efendi'den ve kazasker Abdurrahman Efendi'den ders aldı. İcazet (diploma) imtihanını büyük bir başarıyla vererek, müderrislik rütbesini kazandı.
Bir süre İstanbul medreselerinde ders okuttu. Bu sırada Bayramiyye yolu büyüklerinden Şeyh Abdurrahman-ı Karamani'nin sohbetlerinde bulunarak tasavvufa yöneldi.
Edirne Kassam-ı askeri (Miras taksim eden kadı naibi yardımcısı) görevine tayin edildi. Bir süre sonra bu görevden ayrılarak, köşesine çekilmek istedi. Fakat hocası Abdurrahman-ı Karamani'nin isteği üzerine ders verip, vaaz etmeye başladı.
İkinci Selim Han'ın hocası Ataullah Efendi, onu Birgi'de yaptırdığı medresenin müderrisliğine tayin ettirdi. Birgi'ye yerleşip ömrünü, talebe yetiştirmek, vaaz vermek ve kitap yazmakla geçirdi.
1573 yılında Birgi'de vefat etti. Türbesi aynı kasabada küçük bir tepe üzerindedir.
ESERLERİ:
İmam Birgivi'nin en meşhur eserlerinden bazıları şunlardır:
1)Tarikat-ı Muhammediyye: Arapça olarak yazılmış olup, Ehl-i sünnet alimleri arasında büyük bir itibar görmüştür. Birçok alim tarafından şerh edilmiştir. Bu şerhlerden en meşhurları; Abdülgani Nablüsi'nin Hadikat-ün-Nediyye fi Şerhi tarikat-il-Muhammediyye ve Hadimi'nin El-Berika Şerh-ut-Tarika adlı eserleridir.
Tarikat-ı Muhammediyye ayrıca Türkçeye tercüme edilmiştir.
İmam Birgivi, haramlardan sakınmanın önemini ve dünyanın faniliğini çok iyi anladığından, dinin emirlerini taviz vermeden açıklardı. Zamanın alimleriyle yazılı ve sözlü, pekçok münazaralara girerdi. Hak bildiğini ilmi delilleriyle söylemekten çekinmezdi. İmam Birgivi açıkladı:
"Çoluk-çocuğuma vasiyetim olsun ki, üzerime sesli ağlamasınlar. Allahu tealadan rahmet ve mağfiret istesinler. Öldüğüm günde, yedisinde, kırkında, sene-i devriyesinde yemek pişirip ziyafet vermesinler. Fakat sevabını ruhuma hediye etmek üzere sadaka versinler. Dua ederken beni hatırlasınlar, unutup gitmesinler.Yine çocuklarıma vasiyetimdir ki, dünyaya düşkün olup, mal, mevki ve makam peşinde koşmayalar.
Allahu tealaya tevekkül edip, faydalı ilimleri öğrenmeye ve bunları yaymaya çalışsınlar. Salih ameller işlesinler ve takva üzere olsunlar, haramlardan sakınsınlar."
HAKKINDA YAZILANLAR
İstanbul Kütüphanelerine Göre Üç Bibliyografya Birgili Mehmet Efendi -Ebussuud Efendi - Gelibolulu Ali
Hüseyin Nihal Atsız ÖTÜKEN NEŞRİYAT
Kitap, Süleymaniye Kütüphanesi Yayınları olarak "İstanbul Kütüphanelerine Göre Birgili Mehmet Efendi (929-981=1523-1573) Bibliyografyası" (İstanbul 1966), "İstanbul Kütüphanelerine Göre Ebussuud Bibliyografyası" (İstanbul 1967) ve "Âlî Bibliyografyası" (İstanbul 1968) isimleriyle M.E. Basımevinde basılarak yayınlanmış olan Atsız Bey'in üç ilmî çalışmasından oluşturulmuştur. Atsız Bey'in titizliğini ve ilmî ciddiyetini de gözler önüne seren bu üç çalışmayı, sonuna bir de dizin ekleyerek okuyucularımıza sunmakla bir görevi yerine getirdiğimizi düşünüyoruz.
Yayın Tarihi 2015-03-01 ISBN 9754379297 Baskı Sayısı 2. Baskı Dil TÜRKÇE Sayfa Sayısı 352 Cilt Tipi Karton Kapak Kağıt Cinsi Kitap Kağıdı Boyut 13 x 20.5 cm