İdris Aleyhisselam
peygamber
Hazreti İdris

Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen peygamberlerden. Şit Aleyhisselam’ın torunlarındandır. Asıl ismi Ahnuh veya Hanuh’tur. Kur’an-ı Kerim’de İdris diye bildirildi. Kendisine peygamberlik, hikmet ve sultanlık verildiği için “Müselles bin-Ni’me” (kendisine üç nimet verilen) de denilmiştir. Babasının adı Yerd, annesinin adı Berre veya Eşvet’tir. Babil’de veya Mısır’da Munif denilen yerde doğduğu rivayet edilmiştir. Kendisine otuz suhuf (forma) kitap verildi. 

Adem Aleyhisselam’dan ve Şit Aleyhisselam’dan sonra insanlar madden ve manen bozuldular. İdris Aleyhisselam, içinde yaşamış olduğu, Kabil’in evladından bir topluluğa peygamber olarak gönderildi. Her türlü isyan, kötülük ve günahın işlendiği bu topluluğa Allahu Teala’nın emir ve yasaklarını bildirdi ve Allahu Teala’ya kulluk etmeleri gerektiğini sabırla anlattı. Allahu Teala ona otuz sayfa (forma) kitap gönderdi. Cebrail Aleyhisselam dört defa gelerek Allahu Teala’nın emir ve yasaklarını tebliğ etti.

İdris Aleyhisselam, kavmine kendisinden sonra gelecek peygamberleri, Muhammed Aleyhisselam’ın vasıflarını bildirdi. Kendisinden sonra gelecek olan Nuh Tufanını ve Ahir zaman peygamberi Muhammed Aleyhisselam’ı bütün tafsilatıyla anlattı. Peygamber olduğunu ispat eden birçok mucizeler gösterdi. Fakat kendisine kavminden pek az kimse itaat etti, pek çoğu ise karşı geldi. Bunun üzerine İdris Aleyhisselam yaşamış olduğu Babil diyarından Mısır’a hicret etti. Kendisine iman edenlerle birlikte burada yerleşti. Allahu Teala’ ona yetmiş iki lisanla konuşmayı nasip etti. Her kavmi kendi lisanıyla hak dine davet etti. Harp aletleri yapıp, kafirlerle cihat etti. 

İnsanlara şehir kurmak sanatını ve idarecilik ilmini öğretti. Yüz şehir kurdu. Bunların en küçüğü Diyarbakır yakınında bulunan Reha şehridir. Her millet de öğrendikleri bu kaidelere göre kendi bölgelerinde pek çok şehirler kurdu. 

İnsanlara muhtelif ilimleri de öğretti. Pek çok kimseye hikmet ve riyaziye (matematik) dersleri verdi. Fen ilimleri, tıp ve yıldızlarla alakalı ince ve derin meselelerden bahsetti. Allahu Teala’ ona göklerin terkiplerini, neden meydana geldiklerini, yıldızlarla alakalı derin bilgileri, senelerin sayısını ve hesap ilmini öğretti. İdris Aleyhisselam kavmine kalem ile yazı yazmasını, iğne ile dikiş dikmesini öğretti. Öğrettiği ilimler, Allahu Teala’nın bildirmesi ile oldu. Yoksa insanoğlunun aklı ve zekası, sadece araştırma yoluyla bu bilgilere ulaşamazdı. Eski Yunanlılar ve daha sonra gelen filozoflar, fizik, kimya ve tıb bilgilerini İdris Aleyhisselam’ın kitabından aldılar.

İdris Aleyhisselam, uzun seneler insanları hak dine davet etti. Yeryüzünün meskun yerlerini dört bölgeye ayırıp her birine bir vekil tayin etti.

İdris Aleyhisselam, ağaçların yapraklarının sayısını bilirdi. Dua ederken (Bi adedil-evrak) “Ağaçların yaprakları kadar” diyerek tespih okurdu. Yıldızlara ait ilmi bilirdi. Kavmini imana davet ettiği zaman, yıldızların heyeti, durumu ve diğer hususi hallerini açıklamasını istediler. İdris Aleyhisselam bunu geniş olarak haber verdi. Yıldızların durumunu anlattı. Bunun için “nücum ilmi” Hazreti İdris’ten kalmıştır, denir.

Kur’an-ı Kerim’in Meryem, Enbiya surelerinde İdris Aleyhisselam'la ilgili haberler verilmiştir.


İdris Aleyhisselam’ın hikmetli sözlerinden bazıları şunlardır:

“Akıllı kimsenin rütbesi yükseldikçe, tevazusu (alçak gönüllülüğü) artar.”

“Cahil, mertebesi yüksek olsa da, basiret ehlini hakir ve aşağı görür.”

“Dostlar arasındaki hakiki sevgi, içinde bir menfeat temin etme ve kendisinden bir zararı def etme düşüncesi olmayan sevgidir.”

“İnsanda bulunan en faziletli cevher, akıldır. Sahibini pişman ettirmeyen en kıymetli şey salih ameldir.”

“İyi hasletlerin en üstünü; kızgınlık halinde doğruluk, sıkıntı halinde cömertlik, ceza vermeye gücü yettiği halde affetmektir.”