Biyografi Ara!
Binlerce biyografi keşfedilmeyi bekliyor
Çerkez Ali
şair, yazar
Sayfayı paylaş
İlgili Kategoriler
Çerkez Ali (1932)-(2005)
şair, yazar
Kırım Türk Edebiyatı
"Çerkez Ali" namıyla da bilinen Ali Amet, 25 Mayıs 1925 tarihinde Kırım’ın Bahçesaray şehrinin Bağatır köyünde doğdu. Çerkez Ali Amet, ilkokulu Bağantır köyünde, ortaokulu ise Gavr ve Kökköz köylerinde okudu. 1944 yılında Kırım Tatar sürgünü sırasında annesini, yolda yaşanan karmaşada kaybetti. Özbekistan’da sürgündeyken annesinin izini buldu ve onu geri getirmek için yola çıktı. Yolda yakalanan Çerkez Ali, sürgün kaçağı hükmüyle Usuldağ çalışma kampına gönderildi. Yaklaşık 10 sene orada kaldı ve 1954 yılında özgürlüğüne kavuştu. Kazakistan’da ve Özbekistan’da çeşitli iş kollarında çalıştı. 1962 yılında Lenin Bayrağı gazetesinde, 1967 yılında Gafur Gulam neşriyatının Kırım şubesinde çalışmaya başladı. Yıldız mecmuasında yazarlık görevi yürüttü. 1968 yılında ise Taşkent Üniversitesinin Rus Filolojisi bölümünü bitirdi.
Eserlerini henüz Kırım’dayken yazmaya başlayan Çerkez Ali’nin, “Kuş Kaya” ve “Müzisyen Olurum” şiirleri 1941 yılında Akmescit’te Yaş Leninciler mecmuasında neşredildi. Tercüme alanında da önemli çalışmalar yapan Çerkez Ali, Ali Şir Nevai’nin gazellerini, Nizami’nin şiirlerini, Konstantin Simonov ve Lesa Ukrainka’nın eserlerini Kırım Tatarcasına tercüme etti.
1995’te Kırım’a döndü. Kırım’daki gazete ve mecmualarda şiirlerini yazmaya devam etti. Türkiye'nin ünlü şairlerinden Ataol Behramoğlu ona ithafen yazdığı “Çerkez Ali” adlı şiirini bu dönemde kaleme aldı.
Modern Kırım Tatar şiirinin gelişmesine büyük katkılarda bulunan Ali Amet'e, 2000 yılında 75. doğum günü nedeniyle “Ukrayna'nın Onurlu Sanatçısı” ünvanı verildi.
21 Şubat 2005 tarihinde Akmescit'te vefat etti.
ESERLERİ:
Şairin "Köz Nurlarım" (1985) isimli eserinde yer alan şiirleri, yırları, baladları ve lirik manzumelerinde Sovyet rejiminin propagandasını yaptı. "Solmaz Çiçekler" (1975) manzumesi, Asan ve Asan'ın başından geçenlerin hikayesidir. Bu bütün Sovyetler Birliği içinde yaşayan halkın durumunu anlatmaktadır. "Ukuklar" (1969), "Arzularım"(1971), "Yer Nefesi" (1979) isimli eserlerinde yer alan şiirleri ise Kırım Türk şiirinde önemli bir yer tutmaktadır.
AİLE:
Babası Kırım Tatarı Çerkez Amet ile II. Abdülhamid’in yaveri İhsan Paşa’nın kız kardeşi Melek Filsan İstanbul’da evlendi. O dönemde İstanbul’da Kafkasya’dan gelen herkese Çerkez denildiği için babası Amet’e de Kırım Tatarı olmasına rağmen Çerkez lakabı verildi. 1905 yılında Kırım’a geri dönen babası, Çerkez Ali henüz küçükken vefat etti.
Tatar Türkçesiyle hayat hikayesi:
(aqiqiy adı Çerkez Ali Amet oğlu Ametov; 1925 s. d.) - belli qırımtatar şairi, ikayecisi ve romancısı.
Çerkez Ali Ametov Qırım’da Bağçasaray rayonınıñ Bağatır köyünde dünyağa keldi. Babası Qırımtatar Çerkez Ametnen, anası İstanbullı Melek Filsan (Padişa II Abdülhamitniñ yaveri İhsan Paşanıñ qız qardaşı) İstanbul’da evlendi. O vaqıtlarda Kavkazdan kelgen er keske İstanbulda Çerkez dep aytılganı içün Qırımtatar Ametke de Çerkez dep taqmaq tağalar. Çerkez Amet apayınen beraber 1905 yılında Qırımğa qayttı. Çerkez Amet daa Ali kiçkene ekende vefat etti.
Çerkez Ali ilk mektepni, Bağatır köyünde, orta mektepni Ğavr ve Kökköz köylerinde oqudı.
1944 yılında sürgünlikte anasını yolda coydı. Özbekistanda ekende anasını izin taptı, qıdırmaq içün Mari Cumhuriyetine yolğa çıqtı. Lakin anası Mari dağlarında coytulğan edi. Yaqalanıp sürgün qaçqını ükmünen Usoldag lagerine yiberildi. On sene anda qaldı, 1954-de azat etildi. Qazahistan ve Özbekistanda aydayıcı olıp çalıştı. 1962-de Lenin Bayrağı gazetasında, 1967-de Ğafur Ğulam neşriyatı Qırımtatar bölüginde çalışmağa başladı. Yıldız mecmuasında muarrirlik yaptı. 1968-de Taşkent Universiteti Rus Filologiyası bölümini tışardan bitirdi.
Çerkez Ali edebiy eserler yazmağa daa Qırımda ekende başlağan edi. İlk yazğan şiirleri Quş Qaya ve Muzıkant Olurım 1941-de Aqmescitte Yaş Leninciler mecmuasında neşir etildi.
Çerkez Ali tercime saasındada müim çalışmalar yaptı. Alişer Nevainiñ gazellerini, Nizaminiñ şiirlerini, Konstantin Simonov ve Lesa Ukrainkanıñ eserlerini qırımtatar tiline tercime etti.
1995-de Qırımga qaytqan Çerkez Ali, Qırımdaki gazeta ve mecmualarda şiirlerniñ yazmağa devam ete. Belli Türk şairlerden Ataol Behramoğlu onı añlatqan Çerkez Ali adlı şiir yazdı.
ESERLERİ:
• Uluqlar (1969),
• Arzularım (1971),
• Sabalar Qucağında (roman, 1973),
• Yeşil Dalğalar (ikaye, 1976),
• Yer Nefesi (1979),
• Köz Nurlarım (1985),
• Pişkinlik (1987),
• Doğmuşlar (1988),
• Çoq Yürgen Çoq Körer (1991, Edebiyat makaleleri),
• Baş-taş Yazıları (1998),
• Uyan Çatırdağ Uyan (1999)
şair, yazar
Kırım Türk Edebiyatı
"Çerkez Ali" namıyla da bilinen Ali Amet, 25 Mayıs 1925 tarihinde Kırım’ın Bahçesaray şehrinin Bağatır köyünde doğdu. Çerkez Ali Amet, ilkokulu Bağantır köyünde, ortaokulu ise Gavr ve Kökköz köylerinde okudu. 1944 yılında Kırım Tatar sürgünü sırasında annesini, yolda yaşanan karmaşada kaybetti. Özbekistan’da sürgündeyken annesinin izini buldu ve onu geri getirmek için yola çıktı. Yolda yakalanan Çerkez Ali, sürgün kaçağı hükmüyle Usuldağ çalışma kampına gönderildi. Yaklaşık 10 sene orada kaldı ve 1954 yılında özgürlüğüne kavuştu. Kazakistan’da ve Özbekistan’da çeşitli iş kollarında çalıştı. 1962 yılında Lenin Bayrağı gazetesinde, 1967 yılında Gafur Gulam neşriyatının Kırım şubesinde çalışmaya başladı. Yıldız mecmuasında yazarlık görevi yürüttü. 1968 yılında ise Taşkent Üniversitesinin Rus Filolojisi bölümünü bitirdi.
Eserlerini henüz Kırım’dayken yazmaya başlayan Çerkez Ali’nin, “Kuş Kaya” ve “Müzisyen Olurum” şiirleri 1941 yılında Akmescit’te Yaş Leninciler mecmuasında neşredildi. Tercüme alanında da önemli çalışmalar yapan Çerkez Ali, Ali Şir Nevai’nin gazellerini, Nizami’nin şiirlerini, Konstantin Simonov ve Lesa Ukrainka’nın eserlerini Kırım Tatarcasına tercüme etti.
1995’te Kırım’a döndü. Kırım’daki gazete ve mecmualarda şiirlerini yazmaya devam etti. Türkiye'nin ünlü şairlerinden Ataol Behramoğlu ona ithafen yazdığı “Çerkez Ali” adlı şiirini bu dönemde kaleme aldı.
Modern Kırım Tatar şiirinin gelişmesine büyük katkılarda bulunan Ali Amet'e, 2000 yılında 75. doğum günü nedeniyle “Ukrayna'nın Onurlu Sanatçısı” ünvanı verildi.
21 Şubat 2005 tarihinde Akmescit'te vefat etti.
ESERLERİ:
Şairin "Köz Nurlarım" (1985) isimli eserinde yer alan şiirleri, yırları, baladları ve lirik manzumelerinde Sovyet rejiminin propagandasını yaptı. "Solmaz Çiçekler" (1975) manzumesi, Asan ve Asan'ın başından geçenlerin hikayesidir. Bu bütün Sovyetler Birliği içinde yaşayan halkın durumunu anlatmaktadır. "Ukuklar" (1969), "Arzularım"(1971), "Yer Nefesi" (1979) isimli eserlerinde yer alan şiirleri ise Kırım Türk şiirinde önemli bir yer tutmaktadır.
AİLE:
Babası Kırım Tatarı Çerkez Amet ile II. Abdülhamid’in yaveri İhsan Paşa’nın kız kardeşi Melek Filsan İstanbul’da evlendi. O dönemde İstanbul’da Kafkasya’dan gelen herkese Çerkez denildiği için babası Amet’e de Kırım Tatarı olmasına rağmen Çerkez lakabı verildi. 1905 yılında Kırım’a geri dönen babası, Çerkez Ali henüz küçükken vefat etti.
Tatar Türkçesiyle hayat hikayesi:
(aqiqiy adı Çerkez Ali Amet oğlu Ametov; 1925 s. d.) - belli qırımtatar şairi, ikayecisi ve romancısı.
Çerkez Ali Ametov Qırım’da Bağçasaray rayonınıñ Bağatır köyünde dünyağa keldi. Babası Qırımtatar Çerkez Ametnen, anası İstanbullı Melek Filsan (Padişa II Abdülhamitniñ yaveri İhsan Paşanıñ qız qardaşı) İstanbul’da evlendi. O vaqıtlarda Kavkazdan kelgen er keske İstanbulda Çerkez dep aytılganı içün Qırımtatar Ametke de Çerkez dep taqmaq tağalar. Çerkez Amet apayınen beraber 1905 yılında Qırımğa qayttı. Çerkez Amet daa Ali kiçkene ekende vefat etti.
Çerkez Ali ilk mektepni, Bağatır köyünde, orta mektepni Ğavr ve Kökköz köylerinde oqudı.
1944 yılında sürgünlikte anasını yolda coydı. Özbekistanda ekende anasını izin taptı, qıdırmaq içün Mari Cumhuriyetine yolğa çıqtı. Lakin anası Mari dağlarında coytulğan edi. Yaqalanıp sürgün qaçqını ükmünen Usoldag lagerine yiberildi. On sene anda qaldı, 1954-de azat etildi. Qazahistan ve Özbekistanda aydayıcı olıp çalıştı. 1962-de Lenin Bayrağı gazetasında, 1967-de Ğafur Ğulam neşriyatı Qırımtatar bölüginde çalışmağa başladı. Yıldız mecmuasında muarrirlik yaptı. 1968-de Taşkent Universiteti Rus Filologiyası bölümini tışardan bitirdi.
Çerkez Ali edebiy eserler yazmağa daa Qırımda ekende başlağan edi. İlk yazğan şiirleri Quş Qaya ve Muzıkant Olurım 1941-de Aqmescitte Yaş Leninciler mecmuasında neşir etildi.
Çerkez Ali tercime saasındada müim çalışmalar yaptı. Alişer Nevainiñ gazellerini, Nizaminiñ şiirlerini, Konstantin Simonov ve Lesa Ukrainkanıñ eserlerini qırımtatar tiline tercime etti.
1995-de Qırımga qaytqan Çerkez Ali, Qırımdaki gazeta ve mecmualarda şiirlerniñ yazmağa devam ete. Belli Türk şairlerden Ataol Behramoğlu onı añlatqan Çerkez Ali adlı şiir yazdı.
ESERLERİ:
• Uluqlar (1969),
• Arzularım (1971),
• Sabalar Qucağında (roman, 1973),
• Yeşil Dalğalar (ikaye, 1976),
• Yer Nefesi (1979),
• Köz Nurlarım (1985),
• Pişkinlik (1987),
• Doğmuşlar (1988),
• Çoq Yürgen Çoq Körer (1991, Edebiyat makaleleri),
• Baş-taş Yazıları (1998),
• Uyan Çatırdağ Uyan (1999)