Suriye istihbaratının en önde gelen isimlerinden birisi olan Ali Memlük Umumi İstihbarat Direktörlüğü yapmaktadır. Aslen İskenderunlu, Sünni bir aileden gelen Ali Memlük, 1945 yılında Şam’da doğmuştur. İstihbaratın değişik kademelerinde 1970’lerden beri çalışan Memlük, Gazi Kenan’ın emri altında Lübnan’da askeri istihbaratta ve Hava Kuvvetleri istihbaratında çalıştıktan sonra 2005 yılında şu anki görevine getirilmiştir.
Memlük hem Suriye’deki değişik istihbarat yapılanmaları hem de özellikle Arap dünyasındaki istihbarat örgütleri ile iyi ilişkiler sürdürmesi ile ülkedeki istihbarat sisteminin köşe taşlarından birisi haline gelmiştir. Aynı zamanda Suudi Arabistan ve ABD ile yapılan görüşmeleri yürütmüştür. Wikileaks’in yayınladığı 2007 yılında yapılan bir görüşmeye ait notlarda da belirtildiği gibi Ali Memlük ve direktörü olduğu istihbarat örgütü, Suriye içindeki az sayıdaki sivil toplum kuruluşunun ve muhalefetin bastırılmasında ve kontrol altında tutulmasında kilit konumda bulunmaktadır. Deraa’da başlayan ve ülkeye yayılan gösterilerin şiddet yolu ile bastırılmasında da etkin rol oynayan Memlük, ABD’nin ekonomik yaptırımlar kararına tabi tutulan Suriyeli yetkililer arasında yer aldı.
Seta Bülteni
HABER
Suriye'de Ulusal Güvenlik'in başına Memlük getirildi Hürriyet Planet 25 Temmuz 2012
Suriye’nin başkenti Şam’da geçtiğimiz hafta düzenlenen intihar saldırısında Esad'ın üst düzey kurmaylarının hayatını kaybetmesinin ardından bugün yeni atamalar yapıldı. Adı açıklanmayan bir kaynağın AFP’ye bildirdiğine göre, Devlet Başkanı Beşar Esad Ulusal Güvenlik Bürosu’nun başkanlığına General Ali Memlük’ü getirdi.
Kaynak, “Daha önce devlet güvenlik biriminin başı olan General Memlük, bakanlık yetkisiyle tüm güvenlik aygıtının denetiminden sorumlu olacak” dedi. Sünni Müslüman olan Memlük’ün “doğrudan Esad’a bağlı çalışacağı” belirtildi.
Esad’ın en yakın çevresindekilerden biri olarak değerlendirilen Memlük devlet güvenlik biriminin başı olduğu dönemde ayaklanmaların bastırılmasında önemli bir rol oynadı. 2011 ortasından bu yana ABD ve Avrupa Birliği yaptırımlarının hedefi olan Memlük, insan hakkı ihlalleriyle suçlanıyor.
MEMLÜK'ÜN YERİNE ZEYTUN
Bu atamanın ardından Memlük’ten boşalan yere siyasi güvenlik şefi Dib Zeytun getirildi. General Rustam Gazali ise Zeytun’un yerine yeni siyasi güvenlik şefi oldu.
Humus askeri istihbarat şefi Refik Şihadi de askeri istihbarat birimlerinin başkanlığına getirildi. Daha önce askeri istihbarat şefi olan Abdul Fettah Kudsiya ise Memlük’ün asistanı oldu.
MERKEZİLEŞME HAMLESİ
AFP’ye konuşan kaynak, “Şu ana kadar güvenlik güçleri farklı bakanlar arasında bölünmüş durumdaydı. Askeri istihbarat ile ordu ve hava kuvvetleri savunma bakanlığına, siyasi istihbarat içişleri bakanlığına, devlet güvenlik birimi ise devlet başkanlığına bağlıydı. Bir süredir bir merkezileştirme süreci devam ediyordu ancak saldırı süreci hızlandırdı” dedi.
Suriye’de 18 Temmuz’da düzenlenen ve Özgür Suriye Ordusu’nun üstlendiği bombalı saldırıda Savunma Bakanı Davud Raciha, Esad’ın kayınbiraderi Asıf Şevket, Ulusal Güvenlik şefi Hişam İhtiyar ile ayaklanmaların bastırılmasından sorumlu kriz hücresinin başkanı Hasan Türkmani hayatını kaybetmişti.
HABER
Hakan Fidan, Suriye istihbaratının başı Ali Memlük ile görüştü 14.01.2020
Reuters haber ajansına konuşan bir Türk yetkili, "YPG'ye karşı mücadelenin" de masada olduğu bir toplantıda, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan ile Suriye istihbaratının başı Ali Memlük'ün görüştüğünü açıkladı.
Moskova'da Pazartesi günü gerçekleştiği bildirilen görüşmeye ilişkin bir haber, Suriye'nin resmi haber ajansı SANA'da da yer aldı
Reuters haber ajansı görüşmeyi, yıllardır gerçekleşen "ilk resmi temas" olarak duyurdu.
Ajansa görüşmeye ilişkin konuşan bir Türk yetkili, Hakan Fidan ve Suriyeli meslektaşının, İdlib'deki ateşkesi ve "YPG'ye karşı mücadele konusunda olası bir işbirliğini" ele aldığını belirtti.
SANA haber ajansında yer alan habere göre ise, Ali Memlük, Suriye'nin egemenliğinin, bağımsızlığının ve toprak bütünlüğünün Türkiye tarafından tam olarak tanınmasını istedi.
İki ülke ilişkileri, Suriye iç savaşının başlaması sonrası Türkiye'nin muhaliflerin yanında yer alması sonrası bozulmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı "terörist" olarak tanımlamıştı.
Hakan Fidan Pazartesi günü Moskova'da yapılan ve Libya'daki ateşkesi imza altına almak için düzenlenen toplantıda Türk heyeti içinde yer alıyordu.