HAKKINDA YAZILANLAR

AHSEN BATUR’UN ARDINDAN-1
Kürşat Yıldırım
2022

O’nu duymuştum ama Yeniçağ Gazetesi’nde 2004’te yazdığı “Kürdoloji Yalanları” başlıklı yazısını okuyunca çok etkilenmiştim. Daha sonra bu makalesini geliştirdi, araştırmalarını genişletti, aynı adla bir kitap yayınladı. O zamanlar internet bu kadar yaygın değildi, birine ulaşmak zordu. Gazeteyi aradım, yazıyı okuduğumu, kendisiyle tanışmak istediğimi söyledim. Cevap veren hanımefendi, “telefon bırakın, eğer yazar isterse sizi arasın” dedi. Gerçekten de çok geçmeden cep telefonum çaldı. Sesi gayet sakin ve samimi biri konuşuyordu. “Buyurun, beni aramışsınız” dedi. Kendimi tanıttım. Adımın Kürşat olduğunu öğrenince ses tonu bile değişti. Tespitleri hayli dikkatimi çekmişti. Benim bu konulara ilgili olduğumu öğrenince ofisine davet etti: “Arşiv’in hemen karşısında, Tevfik Kuşoğlu İşhanı’nın üçüncü katında arşiv tarafına doğru son ofis. Gel çayımı iç”. Ertesi gün heyecanla gittim. Tam bir Türk idi. Üstelik benim Karapapak olduğumu öğrenince daha da yakın ilgi gösterdi. Bazı kitapları hediye etti. Tarihçilik yolumdan bahsedince nasihatlerde bulundu.

 Birkaç ay sonra telefonum tekrar çaldı: “Dizin hazırlar mısın?”. Kuzeyev’in “İdil-Ural Türkleri” kitabının dizinini bana verdi. Ama şimdiki gibi değil, klasik usulde hazırladım dizini, bütün metni okuyup, tek tek yazarak. Sonra başka kitaplar da geldi.

 Hemen ardından Rusça çalışmalarımı devam ettirmek üzere Azerbaycan’a gittim. Döndüm ve birkaç ay sonra ise Çin’e gittim. Bunda O’nun cesaretlendirmesi çok önemliydi. Bana sürekli “Karapapak değil misin sen, neden çekiniyorsun!” derdi.

 Çok okurdu. Üstelik aynı anda birkaç dilde kitapları paralel okumayı severdi. Bundan zevk alırdı. Masasının üzerinde Rusça, Arapça, İngilizce, Fransızca, Farsça kitapların aynı anda açık olduğunu gözlerimle gördüm.

 Tarih onun için dava idi. Türklük davasıydı. Türklüğün akıbetinden endişe eder dururdu. Şanlı maziye aşıktı. Bir de tarihteki hainleri dile getirir dururdu. Atatürk’e sürekli dua ederdi. Kuran’ımıza, Dinimize, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’e karşı söz ettirmezdi, Allâh-u Teâlâ’ya Türk ve Müslüman yaratıldığı için sürekli şükrederdi. Sosyal medyadaki şaka yazılarının aksine oldukça inançlıydı, itikat sahibiydi. İbadetlerini pek yapmazdı ama sürekli “Allah affetsin” derdi. Sıradan bir kulun işlediği günahları kendisinin en büyük günahlarından sayardı. Yalana, hırsızlığa, Türk düşmanlığına, dinimize hakarete asla tahammül edemezdi. İçkiyi çok severdi ama Araisü'l-Kur'an’ı tercüme ederken ağzına bir damla içki koymadı, abdestsiz tercüme yapmadı, bizzat şahidiyim.

Ahsen Hocam ile bir gün Cuma namazına gittik, Sultanahmet Camii’ne. Yaz idi, çok kalabalıktı, dışarıda kıldık. Namazı bitirdikten sonra ofisine doğru yürürken, “imam bazı telaffuzları doğru yapmadı, kelimeler düzgün çıkmadı, İstanbul’un merkez camiinde böyle olmamalı” diye söylendi. O Arapçayı çok iyi konuşur, farklı Arap lehçelerini de iyi bilirdi.

2004 yılıydı. Arapça kursa gidiyordum Fatih’te. Kurs çıkışı bir Arap ile tanıştım. Oraya gelmiş ama kurs hocası olan Arap ilgilenmemişti. Bu gelen Arap Türkçe de bilmiyordu. Kendisi Iraklı bir Arap imiş, Kanada’da yaşıyormuş. Arap dili hocasıymış. Kurstakiler de Türkçeden başka bir dil konuşamadığından ben ilgilendim nedense. İngilizce konuştuk. İstanbul’daki Arap aydınlarıyla tanışmak istediğini söyledi. Ben de gençlik işte, muziplik olsun diye Ahsen Batur’un yanına götürdüm, “uzun zamandır İstanbul’da yaşıyor” dedim. Adam Ahsen Batur ile biraz Arapça sohbet etti. Sonra çıktık. “Belli Şam beyefendilerinden” dedi. Ben ise “ya ben şaka yapmak istedim, kendisi Türk” dediğimde “tabii ki ya bütün dünya da Türk değil mi” diye dalga geçti. “O’nun nereli olduğunu sormadınız mı?” deyince “ben Arap dili üstadıyım, konuşmasından hemen anlarım” diye cevap verdi. Ben bıyık altından çaktırmadan güldüm. Birkaç ay sonra Kanada’dan bana mail atarak Ahsen Bey’e İstanbul’da Arap aydınlarını başarıyla temsil ettiği, Arap dilini yaşatmak için mücadele verdiği için teşekkürlerini iletmemi söyledi. Bunu Ahsen Batur’a anlattığımda ise katıla katıla gülmüştü. Meğerse zamanında rehberlik ettiği bazı Katar prensleri kendisi söyleyene kadar onu Arap zannetmişler. Çünkü Ahsen Batur Ezher’de, Filistin’deki kamplarda Arapça öğrenmişti.

Durmadan çalışırdı. Onun kadar çalışan azdır. Odasına girdiğimde eğer bir çalışma üstündeyse gerginliği yüzüne yansırdı, ben de çok durmaz çıkardım. İçkinin onu daha iyi çalıştırdığına inanırdı ama maalesef vücuduna bu kadar hor davranması iyi olmadı, bunun son zamanlarında bana bizzat söyledi. O çok sevdiği rakısı onun katili olmuştu. Yine de en hasta zamanında dahi “eskiden olsa epey giderdi şimdi iki-üç duble ancak” diyordu.

O’nunla birkaç ay önce Şirinevler’de buluştuk. Çok kötü görünüyordu. Bir gün önce tembih etmişti “aç gel” diye. Onun ofisinden Soğanlı’daki evine giderken her akşam rakısı üzerine çorba içmekten keyif aldığı işkembecisi vardı. Gittik. Zor yürüyordu. Birer işkembe söyledi, öğle vaktiydi. Ben içtim ama farkına varmamışım, içer yavaş yavaş diye düşünmüştüm. Birkaç kaşık alıp bıraktığının farkına vardım. Yine de toz kondurmadı kendisine, “canım istemiyor” dedi. Çorbaların parasını vermeye çalıştım kasaya gidip, ama almadılar, “bey amcanın misafirisin” dediler. “Ama amca iyi değil galiba” diye eklemişti kasadaki adam.

Evlenirken eşim Elvin Hoca’yı Ahsen Batur ile tanıştırmıştım. Sonra yalnız gidip sormuştum, “hocam, gelinini beğendin mi?” diye. Çok duygulandı. “Aferin sana. İşte böyle. Gerçek bir Türk kızı!” diye sevinmişti. “Hocam nikah şahidim olur musun?” diye sorunca, utandı, biraz kızardı, “ne demek, elbette” dedi. 2010 yılındaki törenimizde bir şahidimiz muhterem Hocam Abdulkadir Donuk ve diğeri ise Ahsen Batur idi. Çok utangaçtı. “Yahu şimdi ben sizin yakanıza para filan takamam, al şunu bohçanıza koyun” diye elime zarf vermişti.

“Bu Türklerin tırsaklığı bıktırdı beni” deyip duruyordu. “Bizim millet tarih boyunca kahramanlıklarla kan döküp alır, sonra her gelene istediğini bedelsiz verir, sonra da elinde bir şey kalmaz” diye küfrederdi. Küfretmesini iyi bilirdi.

“Çeviride altı kural şudur: Yazar ne demek istiyor. Bitti!” Onun bu ilkesi gerçekten çok önemliydi. Benim ilk çevirim Rusçadan bir kitap idi. Ahıncanov’un “Kıpçaklar”. 2009 yılında çıktı. Çok müdahale etti. Bazı cümleler için “evet gramer olarak doğru çeviri, ama yazar bunu söylemek istemiyor” deyip düzeltip durdu. Onun metodu birçok bakımdan beni gerçekten etkiledi.

Tarihi bir bütün olarak ele alırdı. “Türkistan tarihini bilmek için mesela Çin tarihini çok iyi bilmek gerekir” derdi. Çok dil bilmenin üzerinde dururdu. Bir de Türklük penceresinden bakmak onun temel kriteriydi. Bakış açısında Türklük olmayan çalışmalara çok kızardı. Barthold’u çek severdi, belli ki onu çok etkilemişti. “Tarihçilik bir araba ise Barthold Mercedes’tir” derdi.

Üniversite hocalarına çok kızardı. “İyi ki üniversiteye intisap etmemişim, yoksa katil olurdum” deyip dururdu. Araştırmacıların tembelliğinden, disiplinsizliğinden, cahilliğinden dert yanardı.

Beni çok severdi. Ben turşuyu çok severim. Bana ara ara turşu kurardı. En son erik turşusu kurmuştu. “İkinci, üçüncü çocuk nerede!” diye kızar dururdu. Ülkü’yü çok severdi. Sorar dururdu, “gelinlik kız oldu mu?” diye. Tam bir iç Anadolu Türk’ü, Niğdeli idi. Başkalarından işittiğime göre “Kürşat’ı tarihçilikte ben ateşledim, o da hakkını verdi, gurur duyuyorum” gibi sözler söylemiş. Allah razı olsun. Bir şey olduğumuz yok. Türklüğe hizmet için Ahsen Batur’un kriterlerine göre hareket etmişsem ne mutlu bana.

Ahsen Batur’a sürekli kımız ve kazı gelirdi. Ben de ofisine gider sebeplenirdim. Ömrü vefa etseydi, hep özlem duyduğu Ötüken’e getirmek de isterdim. Dünya, boş, o kadar üzgünüm ki. Yine yazacağım. Şimdilik bu kadar. Allah rahmet eylesin. Dua ediyorum, ruhu buraya gelsin, Orhun’da beraber yıkanalım…