Tamurbek Devletşin yazar Başkırd-Tatar Edebiyatı 26 Mayıs 1904 tarihinde Rusya Federasyonu'na tâbi Başkurdistan Cumhuriyeti Ufa vilayetinin Zildyar köyünde doğdu. İlk dini eğitimini Hamza Babay'dan aldı. Sonra köyünde Usul-ı Cedid okulunda eğitime başlamış, iki yıl sonra Rus-Tatar okuluna geçmiştir. Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmesine şahit oldu. 1922 yılı sonu ile 1923 Kırgız-Miyaki bölge mahkemesinde baş sekreter olarak çalıştı. 1924 yılında Kazan Devlet Üniversitesi'nin Hukuk fakültesine kaydoldu. Hukuk fakültesini üç üniversitede Kazan, İrkutsk ve Moskova'da tamamladı. 1930 yılında İrkutsk'ta devlet imtihanına girerek medeni hukuk kürsüsüne asistan olarak kabul edildi. 1932 yılında Ufa'da, Endüstri Araştırma Enstitüsü'nün İktisadi Araştırmalar bölümünde çalışmaya başladı. 1938 yılında rejim tarafından 'halk düşmanı' olduğu iddiasıyla işten çıkarıldı. İkinci Dünya Savaşı başladıktan sonra Sovyetler Birliği genel bir seferberlik ilan edince 37 yaşında cepheye gitti. Almanlara esir düştü. 1942'de akciğer hastalığına yakalandı. 1950 başlarında Münih'te Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsü'nde çalışmaya başladı. 1969'da emekli oldu. 10 Eylül 1983 tarihinde vefat etti. ESERLERİ: 1.Büyük Kırgın 2.Sovyet Tataristan HAKKINDA YAZILANLAR 'Büyük Kırgın' ve Tamurbek Devletşin Hüdavendigâr Onur Dokuz Sütun 2 Ekim 2021 Tamurbek Devletşin'in kaleme aldığı "SSCB'de Cilt Lekesi Türkler" adlı yapıtı, Post yayınlarından Ocak 2019'da çıktı. Türk tarihi üzerine yazdığı eserler ve yaptığı çalışmalarla tanınan Sebahattin Şimşir'in hazırladığı kitap Rusya'da yaşayan Türkler hakkında bilgi vermektedir. Şimşir, kitabı tanıtırken, 1930 sonrası Rusya'da yaşanan 'Büyük Kırgın' sonrası ülkelerini bir şekilde terk eden Türk Dünyası aydınlarının bir kısmının bugün unutulmakla karşı karşıya olduğunu belirterek şöyle diyor: "Dünün bayraktarlığını yapan şahsiyetlerin unutulmaması için onların verdiği mücadelelerin kaleme alınması ve yayınlarının yeni basımları yanında dergi sayfalarında tozlanan makalelerinin bir araya getirilerek yayınlanması bir kadirşinaslık olarak değerlendirilmelidir. İşte Tamurbek Devletşin de bu aydınlarımızdandır." Şimşir, Devletşin'in 11 makalesinin bir araya getirilerek yayınlanmasının iki amacı olduğunu belirterek sözlerini şöyle sürdürüyor: "Birincisi, tarih ibret alınması gereken bir aynadır anlayışı içinde acımasız bir sistem olan Sovyet Komünizminin siyasi, iktisadi ve sosyal alanlarda kullandığı ve özellikle Türkleri imha etmek maksadını güttüğü kanun, tüzük, yönerge ve diğer hususlar ile hedefe nasıl ulaşmaya çalıştığını hatırlatmak. İkincisi ise, günümüzün 'ideolojisiz' gençliğine dün atalarına ne gibi yöntemler uygulanarak 'mankurtlaştırıldığını' göstermektir. Bu iki husus dışında makalelerin araştırmacılar için toplu bir yerde yayınlanarak başta Türkoloji, tarih, iktisat ve siyaset bilimcilere faydalı olması amaçlanmıştır." www.biyografi.net (Binlerce Biyografi)