biyografi.net: Cem Dilçin

Cem Dilçin

akademisyen

1942 yılında Çankırı'da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Ankara'da tamamladı. 1961‟de babasının isteği üzerine Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdi. Burada iki yıl okuduktan sonra dil ve edebiyat alanında ilerlemek tutkusu nedeniyle hukuk öğrenimini bırakarak 1963'te Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü‟ne kaydoldu. 1970'te adı geçen Bölüm'ün Türk Edebiyatı Kürsüsü'nden mezun oldu. 1975 yılında “Ruhî Divanı-Kasideler” adlı tezle Yüksek Lisans öğrenimini tamamladı. 1984'te
“Mes'ud bin Ahmed, Süheyl ü Nev-bahâr, İnceleme-Metin-Sözlük” adlı tezle doktorasını verdi. Bu tezlerini Prof. Dr. Hasibe Mazıoğlu'un danışmanlığında hazırladı.

24 Kasım 1964-24 Kasım 1966 yılları arasında askerlik görevini yaptı. 1971'de Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ne Türkçe-Kompozisyon okutmanı olarak atandı. 1975 yılında Tarih Bölümü Osmanlı Paleografyası okutmanlığına geçti. 1981'de yine aynı Fakülte‟nin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Edebiyatı Kürsüsü'ne asistan oldu.

1987'de Eski Türk Edebiyatı Anabilim Dalı‟na yardımcı doçent olarak atandı. Aynı Anabilim Dalı'nda 1996 yılında doçent, 2002'de de profesör oldu.

23 Kasım 1989-29 Nisan 1992 tarihleri arasında Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü.

3 Ekim 1991-16 Şubat 1995 tarihleri arasında (3 Ekim 1994'te ikinci kez seçilerek) Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yönetim Kurulu Üyeliği yaptı. 17 Şubat 1998‟de üçüncü kez Yönetim Kurulu Üyeliği‟ne seçildi. Bu görevden 4 Haziran 1998 tarihinde çekildi.

24 Eylül 2003'te seçildiği Ankara Üniversitesi Senatosu Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Temsilciliğini emekli olduğu 18 Ağustos 2006 tarihine değin sürdürdü.

18 Ağustos 2006 tarihinde kendi isteğiyle yaş haddinden önce erken emekli oldu. 1997-2003 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yaz Okulu'nda ve 2006-2008 öğretim yılında Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü‟nde lisansüstü düzeyde dersler verdi.

Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ne girmeden önce 1961-1964, 1966-1971 ve 1971-1981 tarihleri arasında Türk Dil Kurumu'nda bilim görevlisi ve uzman olarak Derleme Sözlüğü, Atasözleri ve Deyimler, Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler, Tarama Sözlüğü, özellikle de Türkiye Türkçesinin Tarihsel Sözlüğü... gibi çalışmalarda etkin görevler aldı. Bu görevleri sırasında Ömer
Asım Aksoy ve Agâh Sırrı Levend'in en yakın yardımcılarından biri olarak çalıştı. Türk Dil Kurumu'nda görev yaptığı 1975-1983 yıllarında Kurum‟un asıl üyesi idi.

1989-1995 tarihleri arasında Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu aslî üyeliğinde bulundu. 1989-1992 yıllarında Türk Dil Kurumu Sözlük Bilim ve Uygulama Kolu Başkanlığı yaptı. Yine aynı Kurum‟da 1989-1994 yılları arasında Kişi Adları Çalışma Grubu Başkanlığı görevini yürüttü. 1992-1994'te Türk Dil Kurumu Türkiye Türkçesinin Tarihsel Sözlüğü Çalışma Grubu üyeliği yaptı.

İlkokuldan başlayarak üniversite yıllarına kadar babası Dehri Dilçin'in yönlendirmesiyle şiir ve edebiyata özellikle de divan şiiri alanına yöneldi ve babasının yanında onun bir asistanı gibi çalıştı. Kitap ve makalelerinin dışında divan şiirinin dil ve üslûbunu taklit ederek “şaka yollu” yazdığı ve “Divançe-i Cem” adı altında topladığı gazel, kaside, mesnevi... gibi biçimlerde şiirleri de vardır. Evli ve bir çocuk babasıydı.

2 Kasım 2013 tarihinde Ankara'da vefat etti.

ESERLERİ:

I.KİTAPLAR
1.Yeni Tarama Sözlüğü, TDK Yay., Ankara 1983, XI+476 s.
2.Mes’ud Bin Ahmed, Süheyl ü Nev-Bahâr, İnceleme-Metin-Sözlük, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara 1991, VIII+676 s.
3.Örneklerle Tür k Şiir Bilgisi, TDK Yay., (1. bas. 1983,
2.bas. 1992, 3. bas. 1995, 4. bas. 1987, 5. bas. 1999, 6. bas. 2000,
7.bas. 2004) 8. bas. Ankara 2006, XIV+529 s.
4. Studies on Fuzulî’s Divan/Fuzulî Divanı Üzerine
Notlar, The Department of New Eastern Languages and Civilizations,
Harvard University 2001, XXVIII+366 s.

II.“ORTAK YAZARLI” KİTAPLAR

1.Türkiye Türkçesinin Tarihsel Sözlüğü-Örnek, Haz.:
Agâh Sırrı Levend, A. Dilaçar, Cem Dilçin, TDK Yay., Ankara 1972, 35 s.
2.Tarama Sözlüğü VII-Ekler, TDK Yay., Ankara 1974, LXXII+296 s.
3.Tarama Sözlüğü VIII-Dizin, TDK Yay., Ankara 1977,VIII+419 s.
4.Derleme Sözlüğü I-A, TDK Yay., Ankara 1963, LV+1-444 s.
5.Derleme Sözlüğü II-B, TDK Yay., Ankara 1965, VIII+445-835 s.
6.Ömer Asım Aksoy, Atasözleri ve Deyimler, TDK Yay., Ankara 1965, 542 s.
7.Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler, TDK Yay.,Ankara 1969, 406 s.
8. Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler, İkinci Kitap,
TDK Yay., Ankara 1971, 175 s.

III. BASILMAKTA OLAN VE BASIMA
HAZIRLANAN KİTAPLAR

1.Adlar Sözlüğü, (Türk kişi adlarının çeşitli yönlerden incelendiği geniş bir giriş bölümüyle birlikte bu konuda yararlanılan zengin bir kaynakçayı da içine alan, bazı bölgesel ya da farklı kullanım biçimleriyle yaklaşık 23.000 özel adın anlamının verildiği, etimolojileri bilinenlerin gösterildiği ve ad verme gelenekleriaçısından açıklamalarının yapıldığı geniş çaplı bir eserdir.
Yayımlanmaktadır.)

2.Muhteşem Süleyman‟a Muhteşem Kaside, (1534'te Bağdat'ın fethi dolayısıyla Fuzulî‟nin Kanuni Sultan Süleyman‟a sunduğu ünlü Bağdad Kasidesi'nin biçim ve içerik yönünden ayrıntılı olarak açımlanıp incelendiği, daha açık bir deyişle klasik şerh yöntemiyle birlikte şiirbilim, deyişbilim, dilbilim, anlambilim, metin dilbilimi… kavramları açısından taşıdığı türlü “yazınsal değerleri”nin gösterildiği geniş bir çalışmadır.)

HABER

Tarama ve Derleme sözlükleri yazarı Cem Dilçin vefat etti
Zaman 3 Kasım 2013

1971 yılından itibaren Türk Dil Kurumu’nda (TDK) etkin görev alan Prof. Dr. Cem Dilçin dün vefat etti.

Türkoloji dünyasında önemli bir yere sahip Dilçin, Derleme Sözlüğü, Atasözleri ve Deyimler, Tarama Sözlüğü gibi saygın çalışmalarda yer aldı. 1989-1992 arasında TDK Sözlük Bilim ve Uygulama Kolu Başkanlığı da yapan Dilçin için yarın, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde saat 10.00’da anma töreni düzenlenecek. Dilçin’in cenaze namazı ise öğle namazından sonra Ankara Maltepe Camii’nde kılınacak.