Ahmet Buran akademisyen, yazar Elazığ ilinin Keban ilçesine bağlı Aşağıçakmak köyünde doğan Ahmet Buran, ilk tahsilini köyünde, orta okul ve lise tahsilini ise Elazığ’da, Elazığ Orta Okulu, Atatürk Lisesi ve Elazığ Lisesinde okuyarak tamamlamıştır. 1980 yılında girdiği Fırat Üniversitesi Edebiyat ( Fen-Edebiyat) Fakültesinden 1984 yılında mezun olmuş, aynı yılın Ekim ayında, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsünün açtığı yüksek lisans imtihanını kazanarak Türk Dili Anabilim Dalında yüksek lisansa başlamıştır.. Bu arada Fırat Üniversitesinde Türkçe derslerini okutmak üzere Üniversite Senatosunca dışarıdan ücretli öğretim elemanı olarak Türkçe Bölümünde görevlendirilmiştir. Temmuz 1985 tarihinde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde açılan Araştırma Görevliliği sınavını kazanarak 15 Kasım 1985 tarihinde Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. 1984 yılında başladığı yüksek lisans çalışmasını Keban, Baskil ve Ağın Yöresi Ağızları adlı tezle, 1986 yılında başladığı doktora çalışmasını ise, Prof. Dr. Tuncer Gülensoy’un yönetiminde hazırladığı Anadolu Ağızlarında İsim Çekim Ekleri adlı tez ile 1989 yılında tamamlamıştır. 1990 yılı Kasım ayında Fırat Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne Yrd. Doç. Dr. olarak atanan Ahmet Buran, 15 Ekim 1992-15 Aralık 1992 tarihleri arasında Burdur ilinde vatani görevini yapmış ve 13 Ekim 1995 tarihinde Doçent, 2001 yılında da Profesör olmuştur. 1995-1997 Yılları arasında F. Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığı; 1995-2003 yılları arasında Fırat Üniversitesi Dil Eğitim Öğretim ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü; 1997-2000 yılları arasında, F. Ü. Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Müdürlüğü; 2000-2003 yılları arasında F. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü görevlerinde bulunan Prof. Dr. Ahmet BURAN, 2003-2005 yılları arasında, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinde Türkoloji Bölümü Başkanı olarak görev yapmıştır. 12 kitabı bulunan Prof. Dr. Ahmet BURAN, yurt içi ve yurt dışında çok sayıda bilimsel toplantıya katılmış, bildiriler sunmuş, makaleler yayınlamıştır. Yeni Türk Dili Anabilim dalı öğretim üyesi olan BURAN, Ağız Araştırmaları(dialektoloji), Eski Anadolu Türkçesi ve Çağdaş Türk Lehçeleri üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır. İLESAM (Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) üyesi olan Prof. Dr. Ahmet BURAN evli ve iki çocuk babasıdır. Prof. Dr. Ahmet BURAN Kaynakçası Kitaplar: Prof. Dr. Ahmet BURAN, Harput’tan Hazar’a Elazığlı Şairler, Elazığ belediyesi yay. Elazığ 2006 ( Doç. Dr. Ali Yıldırım ve Y. Doç. Dr. Tarık Özcan ile) Prof. Dr. Ahmet BURAN, Nimri Dede, Hayatı ve Şiirleri, Manas Yay. Elazığ 2006 Prof. Dr. Ahmet BURAN, Mehmet Bedri Yücesu, Hayatı ve Şiirleri, ManasYyay. Elazığ 2006 (Ali Yıldırım ile) (Yayına hazır) Prof. Dr. Ahmet BURAN, Türkiye Türkçesi Ağızları, Arkış Yay. Elazığ 2006 (Ercan Aklaya ve Fatih Özek ile) Yayına hazırlanıyor. Prof. Dr. Ahmet BURAN, Saatname, ………… (Yayına Hazır) Makaleler: Prof. Dr. Ahmet BURAN, Türkiye’de Standart Dil Yaratma Çabaları ve Kürtçe, Muzaffer Özdağ Armağanı, C. 4. 2003, s…. Prof. Dr. Ahmet BURAN, Konuşma Dili-Yazı Dili İlişkileri ve Cumhuriyet Devrinde Yazı Dilinin Ağızlardan Aldığı kelimeler Üzerine Bir Değerlendirme, Zeynep Korkmaz Armağanı, TDK yay. Ankara 2004, s. 80-102 Prof. Dr. Ahmet BURAN, Türkçe Saatnameler ve Hibetullah İbni İbrahimin Saatnamesi, Jurnal of Turkic Civilization Studies, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, No 1 / 2004, s.263-281 Prof. Dr. Ahmet BURAN, The Role Of Kyrgyz and Russian Languages in Political Realities of Kyrgyzistan, Dialogue (Berween Civil Society and Government in Kyrgyzistan), January 2004, s.30 (dil tartışmasında bir bölüm) Prof. Dr. Ahmet BURAN, Kırgız Tili Söylönböy Kalsa Ölöt, Zaman Kırgıztan, 2 Aprel , 2004 Cıl, s. 19 Prof. Dr. Ahmet BURAN, Karma Diller, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Sosyal Bilimlere Dergisi, Sayı 13, 2005, s. 79-87 (Aynı yazı, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi Tuncer Gülensoy Özel Sayısında da yayınlanacak) Prof. Dr. Ahmet BURAN, Kırgızistan’daki Dillerin Bugünü ve Geleceği, Türk Yurdu, Sayı 216, Agustos 2005, s. 31-32 Prof. Dr. Ahmet BURAN, Türk Tilderinde “Mayram” Sözünün Manilik Çöyrösü Cana Tekteşlik Baylanışı, Til Cana Kotormo, Cilt 1 /2005, s.38-40 (Çin/ Uygur Özerk Bölgesi) Prof. Dr. Ahmet BURAN, Kavran Alanı- Kelime Alesi İlişkileri Bakımından Türkçede Bayram, Prof. Dr. Saim Sakaoğlu Armağanı………….. (yayınlanacak) Bildiriler: Prof. Dr. Ahmet BURAN, Cumhuriyet ve Dil, Türkiye Cumhuriyetinin 80. Yılı Bilgi ve Kültür Şöleni, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 29 Ekim 2003, Bişkek / Kırgızistan (yayınlanmadı) Prof. Dr. Ahmet BURAN, Türkiyadağı Dialektologiyalık Zertteuler men Türkitanudağı Diyalektologiyalık Meseleleri, Sersen Amancalov Cene Kazirki Kazak Filologiyasının Özekti Meseleleri Konferentsiyası, A. Baytursınulı Atındağı Til Bilimi İnstitutı, 25 Kasım 2003, Almatı /Kazakistan (yayınlanmadı) Prof. Dr. Ahmet BURAN, Prosses Osvokniya i Obuçeniya Rodnogo i Nirodnıx Yazıkov Vı Kırgızstane, ICANAS XXXVII, (Mejdunarodniy Kongress Vostokovedov, 16-21 Avgusta 2004, Moskova/ Rusya (yayınlanmadı) Prof. Dr. Ahmet BURAN, Çok Dilli Toplumlarda Dil ve İletişim Sorunları- Kırgızistan örneği, 1. Uluslar arası İpek Yolu Tarih ve İletişim Smpozyumu, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 17-18 Mayıs 2004, Bişkek/Kırgızistan (yayınlanmadı) (Ayrıca aynı sempozyumda oturum başkanlığı) Prof. Dr. Ahmet BURAN, 2. Uluslararası Türk Uygarlığı Kongresi, Kırgızistan -Türkiye Manas Üniversitesi, 4-6 Ekim 2004 Bişkek/ Kırgızistan (oturum başkanlığı) Tezler: (Yüksek Lisans) Süleyman Kaan Yalçın, İlköğretim 1. ve 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Sözvarlığı Unsurlarının Eğitsel Açıdan Değerlendirilmesi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ 2005, XVII +245 s. (Danışman: Prof. Dr. Ahmet BURAN) Gülzada Narmamatova, Sanat-ı Digerestter,(Metin-İnceleme-Dizin) Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bişkek 2005, XII +221 + 38 (Danışman: Prof. Dr. Ahmet BURAN) Işın Bilge Kağan Selçuk, Oş İli Özgön İlçesi Köylerinde Yaşayan Türklerin Ağızları ( İnceleme-Metin-Sözlük), Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bişkek 2005, V + 123 Panel-Konferans: Prof. Dr. Ahmet BURAN, Eğitim ve Bilim Dili Olarak Kırgızca, Baytik Atındagı Orto Mektep, 15 Mayıs 2004 Bişkek/Kırgızistan Prof. Dr. Ahmet BURAN, Orta Asya’daki Kültür ve Uygarlıkların Araştırılması Projesi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, 29 Eylül 2005, Ankara Prof. Dr. Ahmet BURAN, Dünyadaki Son Gelişmeler Karşısında Türk Dilinin Geleceği, Fırat Üniversitesi, ……….. Elazığ Prof. Dr. Ahmet BURAN, Türkiye’de Dil ve Kimlik Sorunları, Aydınlar Ocağı, …………….Malatya Prof. Dr. Ahmet BURAN, Kırgızistan İzlenimleri, TİSAV Elazığ Şubesi,……….. Elazığ Radyo-Televizyon Konuşmaları Kırgız Dilinin ve Kırgızların Bugünü ve Geleceği (Azatlık Radyosu ) Eğitim-Kültür ve Devlet Dili Olarak Kırgızca(BBC radyosu) Çalışma Grupları: Kişi Adları Çalışma Grubu(TDK) Derleme Sözlüğü Çalışma Grubu(TDK) Veteriner Terimleri Sözlüğü Çalışma Grubu (TDK) Su ürünleri Terimleri Sözlüğü Çalışma Grubu (TDK) Proje: Orta Asya’daki Kültür ve Uygarlıkların Araştırılması Projesi ( Proje Yürütücüsü) xxx English Biography Prof. Dr. Ahmet BURAN He was born in Elazığ. After completing his primary and secondary school education in Elazığ, he graduated from Fırat University, Faculty of Science and Literature in 1984. He started to follow the MA program of the same faculty, the Department of Turkish Language, at the very same year while also giving Turkish courses as a lecturer in the Department of Turkish Language. He was assigned to be a research assistant to the Department of Turkish Language and Literature dated November 15, 1985. He completed his PhD in 1989 . He has written 12 books, many papers and attended many national and international seminars, congresses and conferences. He is a specialist on dialectology, Ancient Anatolian Turkish and Contemporary Turkish Dialects. He is married with two children. xxx HAKKINDA YAZILANLAR Kürtçe anadil Türkçe ikinci dil Doğu ve Güneydoğu'nun dil haritası çıkarıldı. Zaman 4 Mayıs 2009 Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da konuşulan dillerin coğrafi dağılımını gösteren bir harita var. Bölgede kullanılan diller üç aşağı beş yukarı bilinir; ama bu mevzu spekülasyonlara açıktır. Kimileri Türkçenin, kimileri Kürtçenin hâkimiyetinden söz eder. İşte bu tartışmaya son verecek bir atlas çıkarıldı. DOĞU VE GÜNEYDOĞU'NUN DİL HARİTASI Evet, Zazacanın ve Arapçanın farkındadır herkes; ama Ermenice, Süryanice ve Keldanicenin de haritada bir renge karşılık gelecek kadar kullanıldığı pek bilinmez. Prof. Ahmet Buran'ın hazırladığı 'Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun Dil Atlası' bölgede kullanılan dillerin coğrafi dağılımı konusunda zihinleri netleştirmekle beraber, 'çok net' bir cevap vermekten kaçınıyor. Çünkü hangi şehirde kaç kişinin hangi dili anadili, hangisini iletişim dili olarak kullandığına dair istatistikî bir çalışma henüz yok. KÜRTÇE ANADİL Bu durumda, dil atlasını nasıl okumamız gerektiği sorulabilir. Haritayı açalım önümüze ve Prof. Buran'ın yardımıyla okuyalım; kırmızılar Türkçeyi, yeşiller Kürtçeyi simgeliyor. Renklerin yoğunluğu 'anadil'e işaret ediyor. Şöyle ki, bir bölgede yeşiller çoğunluktaysa o bölgede anadili olarak Kürtçeyi konuşan insanların çoğunlukta olduğunu anlıyoruz. Yine aynı bölgede kırmızılar da varsa, Türkçenin ikinci dil yani iletişim dili olarak kullanıldığı sonucuna varıyoruz.Şehirlerin ya da ilçelerin üzerinde gördüğümüz renklere de pek aldırmıyoruz; yani Şemdinli üzerinde sadece yeşil gördüğümüz zaman "Hımm demek burada sadece Kürtçe konuşuluyormuş" demiyoruz, zira renkler birebir örtüşmek yerine o civarda hangi dilin yaygın kullanıldığını gösteriyor yalnızca. İKİNCİ DİL TÜRKÇE Harita böyle okunuyor; ama acaba bize ne söylüyor? Prof. Buran, "Üzerinde durmamız gereken iki husus var" diyor: "Harita hem anadil coğrafyasını hem de iletişim dili coğrafyasını gösteriyor. Türkçe, anadil olarak kullanılmadığı bölgelerde ikinci dil, yani iletişim dili olarak oldukça yaygın kullanılıyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu nüfusunun yüzde 85-90'ının Türkçeyi anladığı ve konuştuğunu rahatlıkla söyleyebiliriz." Atlasta iç içe geçmiş renkler, dışarıdan bakan bir göz için hayli enteresan olabilir; bölgenin her yanına serpiştirilmiş gibi duran sarı, mavi, kırmızı, lacivert, yeşil ve siyah, kendi anadillerini yaşatan zengin bir topluluğa da işaret ediyor aslında. Ülke genelinde Türkçenin kesin hâkimiyeti söz konusu iken burada tek bir dilin hâkimiyetinden söz etmek imkânsız. ANADİLİN NEDİR Daha somut bilgiler ışığında daha detaylı bir dil atlası çıkarmaya hazırlanan Prof. Ahmet Buran, bölge halkına en son 1960 nüfus sayımında sorulan 'Anadilin nedir?" sorusunu yineleme vaktinin geldiğine inanıyor: "Bölgedeki demokratik açılımlar, akademik çalışmaları kolaylaştıracaktır. Güvenli bir ortamda, suçlanmayacağımızı bilerek çalışmak güzel olacak." www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=844089&title=guneydogunun-dil-haritasi-cikarildi DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU’NUN DİL ATLASI ÇIKTI Prof. Dr.Ahmet Buran’ın yıllar süren araştırması, DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU’NUN DİL ATLASI, Biyografi Net Yayınları tarafından yayınlandı. Buran, araştırmasının sunumunda tespitlerini şöyle anlatıyor…. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi dil ve kimlik tartışmalarına sahne olan bir bölgemizdir. Haritada da görüldüğü gibi bölgede tek bir dilin kesin hâkimiyeti yoktur. Türkçe, Kürtçe, Zazaca, Arapça, Süryanice, Ermenice, Çerkezce gibi diller, yer yer değişik miktarda ve değişik biçimde kullanılmaktadır. Fakat Türkiye’nin büyük bir bölümünde Türkçenin kesintisiz hakimiyeti söz konusu iken, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde, dillerin coğrafi dağılımı öylesine karmaşıktır ki, neredeyse homojen dil bölgeleri çizmek imkânsızlaşmaktadır. Bugün bölge nüfusunun % 85-90’ı Türkçeyi anlamakta ve konuşmaktadır. Şehir ve ilçe merkezlerinde daha yoğun olmak üzere Türkçe bölgedeki en büyük ortak anlaşma vasıtasıdır. Dolayısıyla bölge halkının büyük bir bölümü iki dillidir. Türkçeden başka sırasıyla Kürtçe, Zazaca, Arapça, Süryanice, Ermenice, Çerkezce gibi diller takip eder. Bu harita, bölgede yaşayan dilleri özellikle işlevselliği, kullanım sıklığı ve günlük iletişim dili oluşu bakımından ele almaktadır. Eserin Adı: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Dil Atlası Alt Başlık: Harita Türü: Araştırma-İnceleme Alt Kategorisi: Dil Yazarı: Prof. Dr. Ahmet Buran Editörü: Mahmut Çetin Hazırlayan: Ahmet Çiçek Çevirmen: - Kapak Tasarım: Eren Gündoğan Baskı: 1.Baskı Kâğıt Kalitesi: Kuşe Sayfa Sayısı: 1 harita (50 x 70) Ebat: 21.5 x 14 Baskı Yılı: Mart 2009 Fiyatı: 10 TL (KDV Dahil) BİYOGRAFİ NET İLETİŞİM VE YAYINCILIK Ayma Koop A-6 No: 121 İkitelli / İstanbul Tel: 0212 6717578 / 0542 2357249 Faks: 0 212 6717578 [email protected] / [email protected] web: www.biyografi.net www.biyografi.net (Binlerce Biyografi)